Ptaki Okolic Rogoźna

Drugie tej zimy łapanie przy karmniku w Łoskoniu. Pogoda jesienno-zimowa, tj. z temperaturą ok. 0⁰C, bez opadów i wiatru. Były nawet wiosenne aspekty w postaci pohukujących siniaków, które pewnie w tym roku postanowiły przezimować.

Przez cały dzień złapały się 142 ptaki z 12 gatunków, w tym 54 retrapy. Dominantem był bogatki. Sporo było też modraszek, mazurków i sikor ubogich.  Próba dla bogatki była wystarczająca do analizy. Ptaki młode (w pierwszym kalendarzowym roku życia) stanowiły 61,7%, a dorosłe tylko 38,3%. Jeśli chodzi o płeć, to samic było 45,0% a samców 55,5%. Rzadziej łapane ptaki przy tym karmniku zamieszczamy na zdjęciach poniżej.

A to pełna lista z odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Bogatka	Parus major	31 + 29 retrapów
Modraszka	Cyanistes caeruleus	15+ 14 retrapów
Mazurek	Passer montanus	25 + 2 retrapy
Sikora uboga	Poecile palustris	3 + 7 retrapów
Mysikrólik	Regulus regulus	2 + 2 retrapy
Dzwoniec	Carduelis chloris	3
Dzięcioł duży	Dendrocopos major	2
Zięba	Fringilla coelebs	2
Gil	Pyrrhula pyrrhula	2
Grubodziób	Cocc. coccothraustes	1
Dzięcioł średni	Dendrocopos medius	1
Kowalik	Sitta europaea	1

 

Zanim przejdziemy do retrapów, to kilka słów na temat którego jeszcze nigdy nie poruszaliśmy. Dziesięć ptaków złapało się 2 lub 3 razy. Dodatkowo cztery modraszki spotkaliśmy wieczorem nocujące w naszych budkach na powierzchni “Łoskoń”, przyległej do leśniczówki. Przeanalizowaliśmy masę poszczególnych osobników w kolejnych odłowach. U wszystkich wystąpił wyraźny przyrost masy ciała. U bogatek największy stwierdzony przyrost masy wyniósł 1,4 g przy masie ptaków mieszczącej się w granicach 15,6-19,7 g. U modraszek łapanych tylko przy karmniku największy stwierdzony przyrost masy wyniósł 0,8 g przy masie ptaków mieszczącej się w granicach 9,6-12,7 g. Znacznie większy przyrost masy stwierdzono u ptaków, które ważyliśmy po raz pierwszy o godz. 9.00, a ostatni w czasie kontroli w budkach już po zapadnięciu zmroku. Przyrosty te wyniosły: 1,5 g, 1,5 g, 1,6 g i 3,1 g. Ten ostatni wynik jest imponujący, bo oznacza przyrost o 30% w stosunku do pierwszego pomiaru.

No i teraz już standardowa analiza retrapów. Udział ich w całym odłowie wyniósł 38%. Największy był u sikor, dla bogatki i modraszki wyniósł 48%. Było wśród nich pięć modraszek zaobrączkowanych jako pisklęta w minionym  sezonie lęgowym w naszych budkach. Cztery pochodziły z powierzchni “Łoskoń” przylegającej do leśniczówki z karmnikiem, w tym dwoje piskląt z jednego lęgu. Jeden został oznakowany w budce na powierzchni “Buczyna”, w odległości 3,5 km od karmnika.

Pozostałe zostały zaobrączkowane tutaj w następujących terminach:

• XII 2021 – 15  w tym: 10 bogatek, 1 sikora uboga, 1 mazurek,  1 modraszka, 2 modraszki nocujące w budkach na pow. “Łoskoń”,
• III 2021 – 2  w tym: 1 modraszka i 1 mazurek,
• II 2021 – 10 w tym: 4 bogatki, 3 sikory ubogie, 2 modraszki i 1 mysikrólik,
• I 2021 – 14 w tym: 11 bogatek i 3 modraszki,
• III 2020 – 1 modraszka,
• II 2020 – 3 w tym: 2 sikory ubogie i 1 modraszka,
• I 2020 – 1 bogatka,
• XII 2018 – 2 bogatki,
• I 2016 – 1 sikora uboga.

Ten ostatni ptak – sikora uboga jest stałym bywalcem przy tym karmniku. Złapaliśmy ją już dwunasty raz. Była tutaj we wszystkie zimy od tej 2015/2016, która była pierwszą zimą w jej życiu. Obecna zima jest więc siódmą dla tego ptaka.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Odłowy (3 dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, na obrzeżach osiedla domów wielorodzinnych. W czasie tego łapania ściernisko po kukurydzy zostało zaorane. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki, a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapały się 123 ptaki z 8 gatunków, w tym 29 retrapów. Tym razem dominantem okazały się dzwońce. Liczne były również zięby i bogatki.

A to pełna lista odłowu:

Retrapy stanowiły 23,6%. “Retrapiły się” przede wszystkim bogatki – tylko jedna była bez obrączki. Z wyjątkiem dwóch, to ptaki zaobrączkowane przez nas tutaj w okresie X-XII 2021 r. Te dwa pozostałe, to ptaki zaobrączkowane również tutaj ale minionej zimy: dzwoniec z 1.02.2021 i bogatka z 10.01.2021.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

 

Odłowy (3 dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, na obrzeżach osiedla domów wielorodzinnych. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki, a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapało się 46 ptaków z 8 gatunków, w tym 14 retrapów. Tym razem dominantem okazały się zięby. Najciekawszym ptakiem była druga już tej zimy pustułka; tym razem była to dorosła samica.

A to pełna lista odłowu:

Odłowy (3 dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, na obrzeżach osiedla domów wielorodzinnych. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki, a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapało się 212 ptaków z 12 gatunków, w tym 41 retrapów. Tak, jak poprzednio, dominantem były dzwońce, i było ich znacznie więcej. Liczne były również bogatki. Niewątpliwa ciekawostką był zimujący strzyżyk. Złapały się też kolejne sierpówki.

Wśród dzwońców był osobnik, który najprawdopodobniej jako pisklę zaplątał się w jakieś nitki lub włosie, które spowodowały nieprawidłowy rozwój prawej nogi. Mieliśmy już w tym roku takiego osobnika, ale u tamtego nitki były wrośnięte i nie wszystkie udało się usunąć.

A to pełna lista odłowu:

Retrapy stanowiły 19,3%, czyli mniej niż poprzednio. Przyczyną tego zmniejszenia jest znacznie mniejszy udział bogatek. Wśród odłowionych bogatek retrapy stanowiły aż 76,7%, czyli niewiele mniej niż poprzednio. Znakomita większość, to ptaki zaobrączkowane przez nas tutaj w okresie X-XI 2021 r. Warto wymienić jedynie sześć zaobrączkowanych wcześniej. Pierwszy trzy, to ptaki zaobrączkowane na pobliskich “WODOCIĄGACH” w dniach 10-11.07.2021: bogatka, mazurek i dzięciołek. Ten ostatni na zdjęciach poniżej. Oznakowany jako ptak w pierwszym roku życia, bez oznaczenia płci, okazał się teraz samicą.

Dwa kolejne, to tutejsze ptaki z minionej zimy: bogatka zaobrączkowana 11.11.2020 i dzwoniec z 18.02.2021 r.. Drugi ptak, to mazurek oznakowany 19.12.2019 r. na terenie pobliskiej betoniarni. No i ostatni retrap, to mazurek zaobrączkowany na pobliskiej betoniarni 30.11.2019 r.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Odłowy (7 dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, na obrzeżach osiedla domów wielorodzinnych. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapały się 164 ptaki z 12 gatunków, w tym 47 retrapów. Tym razem dominantem były dzwońce. Liczne były również bogatki i mazurki. Wyjątkowo dużo złapało się sierpówek żerujących na kukurydzy. Żerujące przy karmniku ptaki przyciągnęły wyjątkowego gościa – pustułkę. Najciekawsze w tym jest to, że ptak musiał polować “na piechotę”, ponieważ złapał się w pułapkę tunelową typu “wacek”. W czasie tego łapania, a dokładnie w dniu 16 grudnia przekroczyliśmy liczbę 15.000 zaobrączkowanych w tym roku ptaków. Tym kolejnym “tysięcznikiem” okazał się mazurek.

A to pełna lista odłowu:

Retrapy stanowiły aż 28,7%, a to głównie za sprawą bogatek. Wśród odłowionych bogatek retrapy stanowiły aż 84,0%. Znakomita większość, to ptaki zaobrączkowane przez nas tutaj w okresie X-XI 2021 r. Warto wymienić jedynie dwa zaobrączkowane wcześniej.Pierwszy to bogatka zaobrączkowana tutaj 11.11.2020 i złapana jeszcze dwukrotnie minionej zimy przy tym karmniku. Drugi ptak, to mazurek oznakowany 19.12.2019 r. na terenie pobliskiej betoniarni.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Odłowy (cztery dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapało się 178 ptaków z 9 gatunków, w tym 58 retrapów. Dominantem była bogatka. Liczne były również dzwońce. Stadka ptasiego drobiazgu przyciągają ptaki drapieżne. Tym razem były to srokosze. Ptaki należały do dwóch form. Jeden miał białe plamy na skrzydłach tylko w obrąbie lotek I rzędu, a drugi również na lotkach II rzędu. Niestety zdjęcie mamy tylko tego z mniejszą plamą.

A to pełna lista odłowu:

Retrapy stanowiły aż 32,6%, a to za sprawą bogatek i modraszek. Wśród odłowionych bogatek retrapy stanowiły 65,3%. Znakomita większość, to ptaki zaobrączkowane przez nas tutaj w okresie X-XI 2021 r. Warto wymienić jedynie trzy zaobrączkowane wcześniej bogatki. Jedna z nich, to dorosły samiec modraszki, którego zaobrączkowaliśmy jako pisklę w budce lęgowej na naszej powierzchni “Rudka” w dniu 19.05.2020 r. Odległość jaka dzieli te dwa miejsca, to 2,0 km. Drugi, to osobnik zaobrączkowany w lipcu br. na “WODOCIĄGACH”, tj. w odległości 500 m. Trzecia, to jedyny jak dotąd osobnik zaobrączkowany przy tym karmniku minionej zimy – 10.01.2021 r.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Odłowy przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy. Pierwsze dwa dni, słowo “karmnik” oznaczało tylko lokalizację. W pozostałych dniach do karmnika wkładaliśmy słoneczniki zebrane w czasie wcześniejszych odłowów w Rogoźnie przy ul. Wągrowieckiej. Celem tych działań było przyciągnięcie ptaków żerujących w naturalnym karmniku, jakim jest ściernisko po kukurydzy.  Złapało się 156 ptaków z 11 gatunków, w tym 31 retrapów. Zdecydowanym dominantem była bogatka. Jeden z osobników tego gatunku borykał się z jakąś chorobą przejawiającą się w owrzodzeniach na różnych częściach ciała.

A to pełna lista odłowu:

Odłowy w środowisku rolniczym. Sieci ustawiliśmy wzdłuż kanału melioracyjnego przecinającego przez pola uprawne. Łapaliśmy już tutaj 13.10.2013 i 12.11.2013 r. Tym razem odłowy prowadziliśmy przez 6 całych dni, 4 popołudnia i 1 ranek. Po wschodniej stronie rowu znajdowała się ozimina, a po zachodniej ściernisko po kukurydzy. Najciekawszym jednak elementem, który zwabił tutaj ptaki i nas, było nieskoszone pole słonecznika, które znajdowało się wewnątrz łanu kukurydzy. Sieci ustawiliśmy wzdłuż porośniętego krzewiastymi wierzbami rowu, od strony ścierniska i pola słonecznika.

Na polu słonecznika żerowały stada ziarnojadów, które od czasu do czasu przelatywały na okoliczne zadrzewienia i zakrzewienia. Stada te były obiektem zainteresowania krogulców, które czasem polowały na żerujący ptasi drobiazg.

Złapało się 789 ptaków z 14 gatunków, w tym 23 retrapy. Zdecydowanym dominantem okazały się dzwońce. Jeden z nich był czternastotysięcznym ptakiem zaobrączkowanym w bieżącym roku – jeszcze nigdy tej granicy nie przekroczyliśmy. Liczne były również mazurki, zięby i bogatki. W porównaniu z innymi odłowami, bardzo dużo było też szczygłów – chyba nigdy tyle się ich nie złapało. Z rzadszych o tej porze ptaków warto wymienić potrzosy i kapturkę.

Elementem, którego nie dało się zauważyć, były zięby z chorobowymi zmianami na nogach – było ich aż 23. Jeden z ptaków miał już tylko kikut jednej z nóg, być może w wyniku tych zmian chorobowych. Poniżej zdjęcia kilku takich przypadków.

Złapał się też jeden dzwoniec ze “stopą” poowijaną jakimiś cienkimi nitkami, które były już powrastane w ciało ptaka i tylko częściowo udało się je usunąć.

Planowaliśmy za jakiś czas wrócić w to miejsce, ale zaraz po zakończeniu tego odłowu, pole zostało zaorane i “słonecznikowy karmnik” przestał istnieć.

A teraz jak zwykle pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Dzwoniec	Carduelis chloris	293
Bogatka	Parus major	111 + 15 retrapów
Mazurek	Passer montanus	107 + 8 retrapów
Zięba	Fringilla coelebs	107
Modraszka	Cyanistes caeruleus	68 + 1 retrap
Szczygieł	Carduelis carduelis	51 + 1 retrap
Jer	Fringilla montifringilla	11
Potrzos	Emberiza schoeniclus	6
Strzyżyk	Troglodytes troglodytes	3
Trznadel	Emberiza citrinella	2
Rudzik	Erithacus rubecula	2
Krogulec	Accipiter nisus	1
Sójka	Garrulus glandarius	1
Kapturka	Sylvia atricapilla	1

Prawie wszystkie retrapy, to ptaki zobrączkowane w Cieslach, w odległości 1,0 – 1,5 km, w okresie IX-XI 2021 r. Jedyny retrap, z nieco większej odległości, to samica bogatki, którą zaobrączkowaliśmy jako pisklę w budce lęgowej na naszej powierzchni “Owczegłowy” w dniu 10.07.2021 r. Odległość jaka dzieli te dwa miejsca, to 4,0 km.

Odrębna grupa retrapów, to ptaki odławiane wielokrotnie w tym miejscu, w czasie obejmującym niniejsze opracowanie – było ich 86. Notowaliśmy tylko jeden odłów w ciągu dnia. Rekordziści łapali się nawet w 6 dniach i były to głównie bogatki (65 czyli 51,6% odłowionych osobników tego gatunku) i modraszki (14 czyli 12,2%). A tak wyglądały te wielokrotne odłowy:

• 2x – 30 bogatek, 5 modraszek, 5 zięb, 1 rudzik i 1 dzwoniec,
• 3x – 18 bogatek i 6 modraszek,
• 4x – 13 bogatek,
• 5x – 1 bogatka,
• 6x – 3 bogatki i 1 modraszka.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Jednodniowe odłowy w położonym na północ od Rogoźna kompleksie leśnym. Głównym celem było sprawdzenie jak liczne są mysikróliki w młodnikach świerkowych w pobliży leśniczówki “OLSZYNA”.

W czasie odłowów wabiliśmy ptaki głosem z magnetofonu. Mysikróliki wyraźnie reagowały. Próbowaliśmy tą metodą zwabić czubatki, ale nie powiodło się; natomiast na głos czubatki odpowiedziały sosnówki – dwa ptaki złapały się tuż przy magnetofonie.  Złapało się 80 ptaków z 9 gatunków, w tym 5 retrapów. Dominantem, zgodnie z oczekiwaniami, były mysikróliki. Wszystkie osobniki były młodymi z tegorocznych lęgów; samców było 19 a samic 17.  Złapali się przedstawiciele 4 gatunków sikor (zdjęcia poniżej), wśród których najliczniejsza była bogatka.

Ciekawym gatunkiem były raniuszki, wśród których stwierdziliśmy osobniki o cechach podgatunku wschodniego Aegithalos caudatus caudatus (raniuszek białogłowy) i zachodniego Aegithalos caudatus europaeus (raniuszek czarnobrewy) oraz osobniki o cechach pośrednich.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Mysikrólik	Regulus regulus	36
Bogatka	Parus major	14 + 3 retrapy
Raniuszek	Aegithalos caudatus	10
Modraszka	Cyanistes caeruleus	4 + 2 retrapy
Sosnówka	Periparus ater	4
Zięba	Fringilla coelebs	2
Czarnogłówka	Poecile montanus	2
Strzyżyk	Troglodytes troglodytes	2
Rudzik	Erithacus rubecula	1

Wszystkie retrapy, to ptaki zaobrączkowanie w naszych budkach na powierzchni “OLSZYNA”, na terenie której prowadziliśmy bieżące odłowy. Wśród nich były ptaki zaobrączkowane w maju br. jako pisklęta (2 modraszki i 1 bogatka) oraz dwie bogatki zaobrączkowane w grudniu 2020 r. podczas nocnej kontroli budek.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska