Ptaki Okolic Rogoźna

Pisaliśmy niedawno o pierwszej naszej lęgowej modraszce Cyanistes caeruleus, która poleciała na zimę na zachód Europy. Był to ptak zaobrączkowany w lesie “Buczyna”, jako dorosła samica przy pisklętach. Tamta informacja zburzyła nasz dotychczasowy pogląd o tym, że nasze sikory są obligatoryjnie osiadłe. Mówiliśmy wtedy, że ciekawy byłby przypadek stwierdzenia zimowania na zachodzie Europy ptaka zaobrączkowanego u nas jako pisklę. No i stało się. Otrzymaliśmy informację o naszej modraszce zaobrączkowanej 16.06.2017  jako  jedno z pięciu piskląt w budce nr S5/15 znajdującej się w lesie “Olszyna”. W dniu 17.10.2017  stwierdzono go  we wsi  Vieux w północno-wschodniej Francji. Miejsce to jest odległe o 868 km od miejsca zaobrączkowania tej sikory. Mamy więc drugi przypadek świadczący o tym, że nie wszystkie gniazdujące u nas sikory (przynajmniej nie wszystkie modraszki) są osiadłe. To na jaką wiadomość teraz czekamy? Nie mamy jeszcze żadnej informacji o sikorach gniazdujących na wschodzie Europy a spędzających zimę u nas.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

W środowe popołudnie 25 kwietnia 2018 odebrałem telefon od mieszkańca Ninina z informacją, że silny wiatr strącił bocianie gniazdo razem z wysiadującym ptakiem. Pojechałem zbadać sytuację na miejscu – gdy dotarłem, dorosły bocian już nie żył. Na ziemi leżało gniazdo i rozbite jaja. Pogoda nie sprzyjała natychmiastowej interwencji, ale obiecałem, że w sobotę przyjadę i spróbuję jakoś pomóc pozostałemu boćkowi, żeby mógł  bezpiecznie odbudować gniazdo.

Na godzinę przed planowanym wyjazdem otrzymałem telefon, że na resztkach gniazda znów są dwa bociany, które zaczynają nosić gałązki, a nawet już kopulują. Gdy dojechaliśmy na miejsce, zobaczyliśmy właśnie taki obrazek – kopulującą parę bocianów. Żeby wyjaśnić na czym polegała moja praca, muszę napisać kilka słów o budowie bocianiego gniazda. Po wykonaniu podstawy gniazda z gałęzi, ptaki układają wieniec zewnętrzny z gałązek, a środek wypełniają darnią, słomą i bardzo często zbieranymi na polach śmieciami, tj. sznurkami, foliami, szmatami, itp. Wiatr zrzucił przede wszystkim zewnętrzny wieniec, natomiast w środku gniazda została “górka”, na której przynoszony przez bociany materiał nie mógłby się utrzymać. Gdyby nawet bocianom udało się odbudować gniazdo, to jego konstrukcja byłaby niestabilna i mogło by ponownie dojść do utraty lęgu. Po wejściu na komin, na którym znajduje się gniazdo, usunąłem jego wnętrze do poziomu, na którym zewnętrzny wieniec był stabilny. Okazało się, że na dnie gniazda znajduje się daszek zabudowanej przez bociany strażackiej syreny alarmowej. Po tej operacji bociany w Nininie mają płaską podstawę do budowy kolejnej warstwy gniazda. Na powrót gospodarzy nie trzeba było długo czekać, o czym świadczą godziny podane pod zdjęciami. Ku naszemu zaskoczeniu próbował na gnieździe usiąść trzeci bocian, ale gospodarze gniazda nie pozwolili na to i ptak odleciał.

Jak widać pozostały przy życiu samiec długo nie opłakiwał straty partnerki – instynkt każe mu przekazać geny kolejnemu pokoleniu. Ten ptak miał wielkie szczęście, że tak szybko znalazł odpowiednią samicę. Jest to również wielkie zaskoczenie dla nas, ponieważ wiele gniazd w okolicach Rogoźna do dziś pozostaje pusta: 3 gniazda w Rogoźnie, 2 w Boguniewie, 2 w Pruścach i 1 w Tarnowie. Nowa para z Ninina ma jeszcze szansę na wyprowadzenie lęgu. Jeśli w tygodniu zbudują gniazdo i samica zniesie jaja, to po 33 dniach wyklują się z nich pisklęta, które po ok. 60 dniach będą gotowe do opuszczenia gniazda i będą miały ok. 2 tygodnie na przygotowanie się do odlotu.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

W dniu 25 marca 2018 otrzymałem wiadomość, że w jednym z gospodarstw w Mikołajewie “spacerował” mały ptak drapieżny, którego złapano. Emocje podniosła informacja, że ma na nodze obrączkę. Pojechałem tam i zgodnie z oczekiwaniami stwierdziłem, że jest to młodociany krogulec Accipiter nisus, który ma na nodze obrączkę z napisem “MUSEUM ZOOLOG. FINLAND” i numerem porządkowym. Oględziny wskazywały jednoznacznie, że krogulec w pogoni za upatrzoną ofiarą (najprawdopodobniej wróblem, których w gospodarstwie jest sporo) zderzył się z jakąś przeszkodą i doznał jakichś urazów wewnętrznych, które uniemożliwiły mu latanie. Mięśnie piersiowe były już mocno zapadnięte, co oznaczało, że ptak od dość długiego czasu nie jadł. Po dokonaniu dokładnych oględzin i pomiarów ustaliłem, że jest to samiec w drugim kalendarzowym roku życia. Niestety nie chciał pobierać pokarmu i po kilku godzinach padł.

Informację przekazałem niezwłocznie do naszej centrali obrączkarskiej w Gdańsku i po kilku dniach otrzymałem dane z zaobrączkowania tego krogulca. Ptak został zaobrączkowany jako pisklę – samiec w dniu 21 czerwca 2017 koło miejscowości Naantali, VARSINAIS-SUOMI W Finlandii. Miejsce to odległe jest od Mikołajewa o 909 km w linii prostej.

Jerzy Dąbrowski 

Jak napisaliśmy w “Bieżących łapaniach”, w trzcinowiskach porastających starorzecza i łąki w dolinie Wełny w Cieślach, trwa przelot pliszek żółtych. Jak każdego roku ptaki tego gatunku zlatują się tutaj na noclegowiska. W czasie odłowów prowadzonych między 13 a 18 kwietnia złapaliśmy 35 pliszek żółtych Motacilla flava. Podobnie jak w minionych latach jako pierwsze lecą samce – wśród odłowionych osobników była tylko jedna samica. Aż osiem ptaków nosiło już nasze obrączki założone w tym miejscu w ubiegłych latach – najstarszy został zaobrączkowany 1 sierpnia 2010, jako ptak w 1 kalendarzowym roku życia. Tegoroczne odłowy pliszek żółtych obfitują w niespodzianki innego typu – łapią się nietypowo ubarwione osobniki. Wieczorem 15.04.2018 złapał się samiec o jednoznacznych cechach podgatunku Motacilla flava iberiae – to pierwsze stwierdzenie pliszki iberyjskiej na naszym terenie. Pliszki z tego podgatunku występują na Półwyspie Iberyjskim i w północno-zachodniej Afryce. Rankiem następnego dnia w sieciach wisiał kolejny osobnik z tego podgatunku.

Wieczorem 18.04.2018 złapały się dwa ptaki o ubarwieniu pośrednim między pospolicie u nas występującym podgatunkiem nominatywnym Motacilla flava flava i Motacilla flava iberiae.   Tego samego wieczora wisiał również osobnik z białą głową. W tym przypadku nie jest to jednak kolejny podgatunek, lecz nietypowo ubarwiony przedstawiciel podgatunku M. f. flava, o czym świadczy całkowicie żółty podbródek. Warto w tym miejscu przypomnieć, że w przeszłości dwukrotnie (9.05.2010 i 17.07.2016) złapaliśmy w Cieślach pliszki tundrowe Motacilla flava thunbergi. Ciekawe, czy kolejne wiosenne wieczory przyniosą jeszcze jakieś ciekawe obserwacje?

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska