Ptaki Okolic Rogoźna

Kolejne, po trzymiesięcznej przerwie, łapanie w zakrzewionej części doliny Wełny. Złapały się 393 ptaki z 33 gatunków, w tym 21 retrapów.  Zdecydowanymi dominantami były ptaki z rodzaju Acrocephalus, które stanowiły 42,5% całego odłowu. Zgodnie z oczekiwaniami najliczniejszym z nich był trzcinniczek; zaskoczyła natomiast bardzo duża liczebność bliźniaczego gatunku czyli łozówki. Niektóre, zwłaszcza młode, osobniki tych gatunków mają cechy mieszane i trzeba decydować, których cech jest więcej. Jeśli w kolejnych sezonach udaje się je odłowić jest możliwość weryfikacji prawidłowości oznaczenia. W żargonie obrączkarskim takie osobniki noszą nazwę “łoźniczka”. Zbliżona liczebność trzcinniczka i łozówki wynika z faktu, że trzcinowiska są suche i poprzerastane pokrzywami, co “podoba się” łozówkom. Kolejną istotną w tym środowisku grupę ptaków stanowią świstunki, czyli rodzaj Phylloscopus. Na tym odłowie pojawiły się wszystkie trzy gniazdujące u nas gatunki: piecuszek, pierwiosnek i świstunka leśna.

Z rzadziej łapanych ptaków udało się odłowić: zimorodki, dzięcioła zielonego, dzięciołka i słowika rdzawego.

Zapowiedzią przyszłych noclegowisk były nieliczne pliszki żółte, makolągwy i szpaki, które przyleciały w łany trzcin pod wieczór. Nie pojawiły się jeszcze mazurki i sroki.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	65+ 4 retrapy
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	44 + 3 retrapy
Łozówka	Acrocephalus palustris	42 + 2 retrapy
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	41 + 1 retrap
Bogatka	Parus major	24 + 5 retrapów
Kapturka	Sylvia atricapilla	20 + 1 retrap
Modraszka	Cyanistes caeruleus	18 + 1 retrap
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	17
Cierniówka	Sylvia communis	13 + 1 retrap
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	12
Raniuszek	Aegithalos caudatus	11
Pliszka żółta	Motacilla flava	7
Rudzik	Erithacus rubecula	6
Dymówka	Hirundo rustica	6
Dzwoniec	Carduelis chloris	5
Remiz	Remiz pendulinus	5
Makolągwa	Carduelis cannabina	4
Potrzos	Emberiza schoeniclus	2 + 2 retrapy
Brzęczka	Locustella luscinioides	4
Trznadel	Emberiza citrinella	2 + 1 retrap
Mazurek	Passer montanus	3
Piegża	Sylvia curruca	3
Kos	Turdus merula	3
Zimorodek	Alcedo atthis	2
Pleszka	Phoenicurus phoenicurus	2
Czarnogłówka	Poecile montanus	2
Szpak	Sturnus vulgaris	2
Śpiewak	Turdus philomelos	2
Dzięciołek	Dendrocopos minor	1
Gąsiorek	Lanius collurio	1
Słowik rdzawy	Luscinia megarhynchos	1
Świstunka leśna	Phylloscopus sibilatrix	1
Dzięcioł zielony	Picus viridis	1

Wszystkie retrapy, to ptaki zaobrączkowane tutaj lub w najbliższej okolicy w latach 2016-20:

• V-VI 2020 – 2 bogatki zaobr. jako pisklęta w pobliskim lesie “Olszyna”,
• IV 2020 – 2, w tym: 1 piecuszek, 1 bogatka,
• IX-X 2019 – 2, w tym: 1 modraszka, 1 trzcinniczek,
• VI-VIII 2019 – 5, w tym: 1 piecuszek, 1 cierniówka, 1 łozówka, 1 trzcinniczek, 1 rokitniczka,
• IV 2019 – 3, w tym: 1 piecuszek, 1 kapturka, 1 trznadel,
• XII 2018 – 1 bogatka,
• VII-VIII 2018 – 4, w tym: 2 potrzosy, 2 trzcinniczki,
• IV 2017 – 1 łozówka,
• V 2016 – 1 bogatka zaobr. jako pisklę w pobliskim lesie “Olszyna”.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Trzecie w tym roku łapanie w kolonii brzegówek na terenie czynnej żwirowni w Cieślach. Złapało się 136 ptaków z 1 gatunku, w tym 42 retrapy. Wśród odłowionych ptaków były już lotne młode z bieżącego sezonu – złapało się ich 59. Pozostałe 77 brzegówek to ptaki dorosłe, w tym 47 samców, 28 samic i 2 bez oznaczenia płci. Wynika z tego, że samice siedzą na jajach, i nie wszystkie w czasie odłowu opuszczały norki.

Podsumowując wszystkie tegoroczne odłowy w tej kolonii, zaobrączkowaliśmy 175 osobników i złapaliśmy 19 ptaków zaobrączkowanych tutaj w poprzednich latach. Spośród wszystkich 194 oznakowanych osobników, 65 to tegoroczne młode, a pozostałe 129 to osobniki dorosłe. Wśród dorosłych 48 stanowiły samice z wyraźną plamą lęgową. U trzech ptaków nie oznaczono płci a 78 uznano za samce. Najprawdopodobniej część z nich, to samice, które nie miały wykształconej plamy lęgowej lub już zakończyły lęgi i plama zanikła.

Wszystkie retrapy, to ptaki zaobrączkowane w tej kolonii w minionych latach, w tym:

• w VI – VII 2019 – 16,
• w VIII 2018 – 1 (zaobrączkowany na stawie w Cieślach ale w roku 2019 stwierdzony w tej kolonii),
• w VI 2017 – 1,
• w V 2016 – 1.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Kolejne w tym roku łapanie na terenie czynnej żwirowni. W najnowszych odsłoniętych skarpach znajduje się kolonia brzegówek. Odłowy w tej kolonii były najistotniejszym elementem tego łapania, ponieważ prowadzimy je od wielu lat. Odłowy trwały od piątkowego popołudnia do sobotniego wieczora. Poz odłowem w sieci, przeprowadziliśmy częściową penetrację najstarszej, zatrzcinionej części wyrobiska w poszukiwaniu gniazd. Złapało się 106 ptaków z 14 gatunków, w tym 21 retrapów. Największą część odłowu stanowiły oczywiście brzegówki. Złapało się ich 76, z czego 44 samce, 31 samic i 1 bez oznaczenia płci. Wynika z tego, że samice siedzą na jajach, i nie wszystkie w czasie odłowu opuszczały norki.

Słaby ilościowo wynik, to efekt braku tegorocznych młodych – złapał się jeden lotny śpiewak z tegorocznych lęgów. W czasie penetracji trzcinowiska udało się złapać trzy pisklęta czajki. Złapał się dorosły zimorodek i udało się zrobić zdjęcie nóg, których ubarwienie jest cechą diagnostyczną wieku. Ciekawy był też samiec kosa ze zrośniętą górną częścią dzioba uszkodzoną wcześniej w wyniku zderzenia z jakąś przeszkodą.

W trzcinowisku znaleźliśmy gniazdo łabędzi po wylęgu oraz gniazdo błotniaków stawowych z bardzo dużym zniesieniem – 7 jaj.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Brzegówka	Riparia riparia	63 + 13 retrapów
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	9 + 5 retrapów
Czajka	Vanellus vanellus	3
Trznadel	Emberiza citrinella	2
Potrzos	Emberiza schoeniclus	1 + 1 retrap
Zimorodek	Alcedo atthis	1
Krzyzowka	Anas platyrhynchos	1
Makolągwa	Carduelis cannabina	1
Modraszka	Cyanistes caeruleus	1 retrap
Dzięcioł duży	Dendrocopos major	1
Potrzeszcz	Miliaria calandra	1
Cierniówka	Sylvia communis	1
Kos	Turdus merula	1 retrap
Śpiewak	Turdus philomelos	1

Najwięcej retrapów było wśród brzegówek. Wszystkie zostały zaobrączkowane w tej kolonii w minionych latach, w tym:

• w VI – VII 2019 – 11,
• w VI 2017 – 1,
• w V 2016 – 1.

Pozostałe retrapy, to:

• trzcinniczki zaobrączkowane tutaj w VI – VII 2019,
• modraszka zaobrączkowana 17.05.2018 jako samica w budce, w pobliskim młodniku,
• potrzos zaobrączkowany 17.08.2018 na stawie w Cieślach jako ptak w 1 roku życia,
• kos zaobrączkowany tutaj 4.04.2020.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

W dniach 30.04 – 3.05.2020 r. przeprowadziliśmy w szeroko pojętych okolicach Rogoźna sprawdzenie stanowisk odpowiednich naszym zdaniem dla  zniczków Regulus ignicapilla. Takie stanowiska, to grupy świerków w drzewostanach liściastych. Sprawdzenia dokonaliśmy w ośmiu miejscach: las “Olszyna”, Łoskoń, Nieszawka, Pruśce, Moksz, Owczegłowy, Sierniki i Budzyń. Praca polegała na  wykryciu obecności ptaków metodą wabienia głosem z magnetofonu. W przypadku stwierdzenia terytorialnego samca, podejmowano próbę odłowienia go przy pomocy sieci. Na wszystkich wytypowanych stanowiskach wykryliśmy obecność zniczków. Jeśli wabienie głosem zniczka nie przynosiło efektu, powtarzaliśmy wabienie głosem mysikrólika Regulus regulus.

Stosując tę metodę odłowiliśmy 33 zniczki i 7 mysikrólików. Analiza płci i wieku odłowionych zniczków przedstawia się następująco: 22 samce w 2 roku życia, 9 samców po 2 roku życia, 1 samica w 2 roku życia i 1 samica po 2 roku życia. Wśród tych ptaków nie było ani jednego retrapa, mimo, że na stanowisku “Moksz” obrączkowaliśmy zniczki w 2019 r. Zwykle sytuacja była prosta – jedno miejsce wabienia i jeden samiec. Na stanowisku “Moksz” było jedno miejsce, w którym złapały się trzy samce. Najwidoczniej trafiliśmy na styk rewirów tych trzech osobników.

Na stanowisku “Budzyń” mieliśmy z kolei dwa przypadki, kiedy ten sam ptak złapał się w dwóch kolejnych punktach wabienia odległych o ok. 100 m. Były też dwa przypadki, kiedy samce łapały się nie na głos własnego gatunku, lecz gatunku bliźniaczego. Pierwszy taki przypadek, to zniczek złapany na stanowisku “Olszyna” na głos mysikrólika. Drugi przypadek. to mysikrólik, który złapał się równocześnie ze zniczkiem, na głos tego drugiego. Stało się to we fragmencie drzewostanu sosnowego z domieszką dębu i świerka rosnącego na stanowisku właściwym dla lasu liściastego. W dwóch przypadkach postanowiliśmy sprawdzić, czy inne “choinkowe drzewa” też są atrakcyjne dla zniczka. Okazało się, że tak. Pierwszego samca odłowiliśmy przy daglezjach rosnących przy wjeździe do leśniczówki “BUCZYNA” w Łoskoniu, a drugiego w kępie daglezji rosnącej w lesie koło Prusiec. Czas nie pozwolił na sprawdzenie jedynej znanej nam kępy starych jodeł w lesie “Buczyna” – pozostaje do sprawdzenia w przyszłości.

Po tym “zniczkowym weekendzie” jesteśmy przekonani, że zniczek występuje w okolicach Rogoźna wszędzie tam, gdzie występują dogodne dla niego warunki, czyli świerki lub inne podobne do nich drzewa iglaste rosnące w drzewostanach liściastych.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Pierwsze tej wiosny odłowy w trzcinowiskach porastających łąki i starorzecza w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny. Sieci ustawiliśmy również w kępach łozy i olch.  Złapało się 112 ptaków z 23 gatunków, w tym 13 retrapów. Po raz pierwszy w tym roku złapały się najbardziej charakterystyczne dla trzcinowisk ptaki: brzęczka, rokitniczka, trzcinniczek i trzciniak. Na noclegowisko w trzcinach przylatywały pliszki żółte i makolągwy ale było ich niewiele. Jednym z powodów jest zapewne przesuszenie tego terenu – wody nie było nawet w starorzeczach. Najciekawszym ptakiem tego odłowu była nietypowo ubarwiona samica potrzosa. W pierwszej chwili zastanawialiśmy się, czy to na pewno jest potrzos. Po przewertowaniu dostępnych nam przewodników, znaleźliśmy w jednym z nich rysunek takiego osobnika z adnotacją “bardzo rzadko”. Poniżej zdjęcie tej samicy i pary typowo ubarwionych potrzosów.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Pliszka żółta	Motacilla flava	20 + 3 retrapy
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	17 + 1 retrap
Makolągwa	Carduelis cannabina	13 + 1 retrap
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	10 + 3 retrapy
Śpiewak	Turdus philomelos	8
Potrzos	Emberiza schoeniclus	4 + 3 retrapy
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	4
Cierniówka	Sylvia communis	4
Remiz	Remiz pendulinus	2 + 1 retrap
Kwiczoł	Turdus pilaris	3
Piegża	Sylvia curruca	2
Kos	Turdus merula	2
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	1
Zimorodek	Alcedo atthis	1 retrap
Szczygieł	Carduelis carduelis	1
Dzięcioł duży	Dendrocopos major	1
Trznadel	Emberiza citrinella	1
Dymówka	Hirundo rustica	1
Brzęczka	Locustella luscinioides	1
Pliszka siwa	Motacilla alba	1
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	1
Pokląskwa	Saxicola rubetra	1
Szpak	Sturnus vulgaris	1

 

Wszystkie retrapy, to ptaki zaobrączkowane tutaj lub w najbliższej okolicy w latach 2016-20. Najstarsze z nich to:

• pliszka żółta– samiec zaobrączkowany 6 V 2016 r. na zbiorowym noclegowisku jako ptak dorosły,
• trzcinniczek– zaobrączkowany 17 VIII 2017 r. jako ptak po 1 kalendarzowym roku życia,
• trzcinniczek– zaobrączkowany 7 VII 2018 r. jako samiec po 1 kalendarzowym roku życia.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Kolejne tej wiosny łapanie w zakrzewionej części doliny Wełny. Celem było sprawdzenie  jakie ptaki pojawiły się już w tym środowisku. Pełne odłowy trwały od piątkowego popołudnia do niedzielnego popołudnia. Złapało się 61 ptaków z 19 gatunków, w tym 14 retrapów. Po raz pierwszy w tym roku złapały się piecuszki, kapturki, piegża i dymówki. Na noclegowisko w krzewiastych wierzbach przyleciało już niewiele ptaków, ale dwie kolejne sroki udało się zaobrączkować. Nie pojawiły się jeszcze typowe trzcinowe ptaki z rodzaju Acrocephalus i Locustella. Ku naszemu zdziwieniu nie łapały się też potrzosy, które przecież nielicznie u nas zimują. Warto tutaj zaznaczyć, że trzcinowiska i łąki są przesuszone.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Kapturka	Sylvia atricapilla	10 + 1 retrap
Rudzik	Erithacus rubecula	9
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	4 + 4 retrapy
Zieba	Fringilla coelebs	4 + 1 retrap
Szpak	Sturnus vulgaris	4
Potrzeszcz	Miliaria calandra	3
Bogatka	Parus major	2 + 1 retrap
Kos	Turdus merula	1 + 2 retrapy
Sroka	Pica pica	2
Dymówka	Hirundo rustica	1 + 1 retrap
Remiz	Remiz pendulinus	1 + 1 retrap
Strzyżyk	Troglodytes troglodytes	1 + 1 retrap
Śpiewak	Turdus philomelos	2
Trznadel	Emberiza citrinella	1 retrap
Sikora uboga	Poecile palustris	1 retrap
Potrzos	Emberiza schoeniclus	1 retrap
Mazurek	Passer montanus	1
Kowalik	Sitta europaea	1
Piegża	Sylvia curruca	1

 

Wszystkie retrapy, to ptaki zaobrączkowane tutaj lub w najbliższej okolicy w latach 2016-19. Najstarsze z nich to:

• dymówka – samica zaobrączkowana 7 VIII 2016 r. na zbiorowym noclegowisku jako ptak dorosły,
• zięba – samiec zaobrączkowany 7 V 2016 r. jako ptak w 2 kalendarzowym roku życia,
• kos – samiec oznakowany 10 VI 2017 r. jako ptak w 2 kalendarzowym roku życia.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska