Ptaki Okolic Rogoźna

Odłowy w środowisku rolniczym. Sieci ustawiliśmy wzdłuż kanału melioracyjnego przecinającego przez pola uprawne. Łapaliśmy już tutaj 13.10.2013 i 12.11.2013 r. Tym razem odłowy prowadziliśmy przez 6 całych dni, 4 popołudnia i 1 ranek. Po wschodniej stronie rowu znajdowała się ozimina, a po zachodniej ściernisko po kukurydzy. Najciekawszym jednak elementem, który zwabił tutaj ptaki i nas, było nieskoszone pole słonecznika, które znajdowało się wewnątrz łanu kukurydzy. Sieci ustawiliśmy wzdłuż porośniętego krzewiastymi wierzbami rowu, od strony ścierniska i pola słonecznika.

Na polu słonecznika żerowały stada ziarnojadów, które od czasu do czasu przelatywały na okoliczne zadrzewienia i zakrzewienia. Stada te były obiektem zainteresowania krogulców, które czasem polowały na żerujący ptasi drobiazg.

Złapało się 789 ptaków z 14 gatunków, w tym 23 retrapy. Zdecydowanym dominantem okazały się dzwońce. Jeden z nich był czternastotysięcznym ptakiem zaobrączkowanym w bieżącym roku – jeszcze nigdy tej granicy nie przekroczyliśmy. Liczne były również mazurki, zięby i bogatki. W porównaniu z innymi odłowami, bardzo dużo było też szczygłów – chyba nigdy tyle się ich nie złapało. Z rzadszych o tej porze ptaków warto wymienić potrzosy i kapturkę.

Elementem, którego nie dało się zauważyć, były zięby z chorobowymi zmianami na nogach – było ich aż 23. Jeden z ptaków miał już tylko kikut jednej z nóg, być może w wyniku tych zmian chorobowych. Poniżej zdjęcia kilku takich przypadków.

Złapał się też jeden dzwoniec ze “stopą” poowijaną jakimiś cienkimi nitkami, które były już powrastane w ciało ptaka i tylko częściowo udało się je usunąć.

Planowaliśmy za jakiś czas wrócić w to miejsce, ale zaraz po zakończeniu tego odłowu, pole zostało zaorane i “słonecznikowy karmnik” przestał istnieć.

A teraz jak zwykle pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Dzwoniec	Carduelis chloris	293
Bogatka	Parus major	111 + 15 retrapów
Mazurek	Passer montanus	107 + 8 retrapów
Zięba	Fringilla coelebs	107
Modraszka	Cyanistes caeruleus	68 + 1 retrap
Szczygieł	Carduelis carduelis	51 + 1 retrap
Jer	Fringilla montifringilla	11
Potrzos	Emberiza schoeniclus	6
Strzyżyk	Troglodytes troglodytes	3
Trznadel	Emberiza citrinella	2
Rudzik	Erithacus rubecula	2
Krogulec	Accipiter nisus	1
Sójka	Garrulus glandarius	1
Kapturka	Sylvia atricapilla	1

Prawie wszystkie retrapy, to ptaki zobrączkowane w Cieslach, w odległości 1,0 – 1,5 km, w okresie IX-XI 2021 r. Jedyny retrap, z nieco większej odległości, to samica bogatki, którą zaobrączkowaliśmy jako pisklę w budce lęgowej na naszej powierzchni “Owczegłowy” w dniu 10.07.2021 r. Odległość jaka dzieli te dwa miejsca, to 4,0 km.

Odrębna grupa retrapów, to ptaki odławiane wielokrotnie w tym miejscu, w czasie obejmującym niniejsze opracowanie – było ich 86. Notowaliśmy tylko jeden odłów w ciągu dnia. Rekordziści łapali się nawet w 6 dniach i były to głównie bogatki (65 czyli 51,6% odłowionych osobników tego gatunku) i modraszki (14 czyli 12,2%). A tak wyglądały te wielokrotne odłowy:

• 2x – 30 bogatek, 5 modraszek, 5 zięb, 1 rudzik i 1 dzwoniec,
• 3x – 18 bogatek i 6 modraszek,
• 4x – 13 bogatek,
• 5x – 1 bogatka,
• 6x – 3 bogatki i 1 modraszka.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Jednodniowe odłowy w położonym na północ od Rogoźna kompleksie leśnym. Głównym celem było sprawdzenie jak liczne są mysikróliki w młodnikach świerkowych w pobliży leśniczówki “OLSZYNA”.

W czasie odłowów wabiliśmy ptaki głosem z magnetofonu. Mysikróliki wyraźnie reagowały. Próbowaliśmy tą metodą zwabić czubatki, ale nie powiodło się; natomiast na głos czubatki odpowiedziały sosnówki – dwa ptaki złapały się tuż przy magnetofonie.  Złapało się 80 ptaków z 9 gatunków, w tym 5 retrapów. Dominantem, zgodnie z oczekiwaniami, były mysikróliki. Wszystkie osobniki były młodymi z tegorocznych lęgów; samców było 19 a samic 17.  Złapali się przedstawiciele 4 gatunków sikor (zdjęcia poniżej), wśród których najliczniejsza była bogatka.

Ciekawym gatunkiem były raniuszki, wśród których stwierdziliśmy osobniki o cechach podgatunku wschodniego Aegithalos caudatus caudatus (raniuszek białogłowy) i zachodniego Aegithalos caudatus europaeus (raniuszek czarnobrewy) oraz osobniki o cechach pośrednich.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Mysikrólik	Regulus regulus	36
Bogatka	Parus major	14 + 3 retrapy
Raniuszek	Aegithalos caudatus	10
Modraszka	Cyanistes caeruleus	4 + 2 retrapy
Sosnówka	Periparus ater	4
Zięba	Fringilla coelebs	2
Czarnogłówka	Poecile montanus	2
Strzyżyk	Troglodytes troglodytes	2
Rudzik	Erithacus rubecula	1

Wszystkie retrapy, to ptaki zaobrączkowanie w naszych budkach na powierzchni “OLSZYNA”, na terenie której prowadziliśmy bieżące odłowy. Wśród nich były ptaki zaobrączkowane w maju br. jako pisklęta (2 modraszki i 1 bogatka) oraz dwie bogatki zaobrączkowane w grudniu 2020 r. podczas nocnej kontroli budek.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

 

 

Czterodniowe odłowy na polu kukurydzy. Trzy sieci ustawiliśmy przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, a trzy na granicy między ścierniskiem a nieskoszoną częścią uprawy. Złapało się 125 ptaków z 9 gatunków, w tym 1 retrap.

Dominantem okazały się bogatki, które łapały się w obydwu miejscach. Liczne były zięby wśród których znalazły się również cztery jery, które przylatują tutaj na zimę. Najdziwniejszym ptakiem w tym miejscu był mysikrólik, związany z drzewami iglastymi, których w promieniu kilkuset metrów tutaj nie ma.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Bogatka	Parus major	49 + 1 retrap
Zięba	Fringilla coelebs	24
Modraszka	Cyanistes caeruleus	14
Szpak	Sturnus vulgaris	13
Mazurek	Passer montanus	12
Trznadel	Emberiza citrinella	4
Jer	Fringilla montifringilla	4
Dzwoniec	Carduelis chloris	3
Mysikrólik	Regulus regulus	1

Jedyny retrap, to samica bogatki, którą zaobrączkowaliśmy w budce lęgowej na naszej powierzchni “Mikołajewo” w dniu 28.06.2021 r. Odległość jaka dzieli te dwa miejsca, to 6,0 km.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Kolejny odłowów w trzcinowiskach porastających łąki i starorzecza w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny. W okresie trzech tygodni odłowy prowadziliśmy przez 6 całych dni, 7 wieczorów i 5 poranków. Złapały się 332 ptaki z 24 gatunków, w tym 23 retrapy.  Dominantem okazały się po raz pierwszy w tym sezonie modraszki. Wciąż dość licznie łapały się potrzosy. Na noclegowisko przylatywały w zmiennej liczbie makolągwy i sporadycznie szpaki. Z ptaków gniazdujących w tym środowisku złapały się ostatnie trzcinniczki i rokitniczka. W dniu 30 września złapała się (w ciągu dnia) pojedyncza młodociana dymówka – ostatnia w tym roku. Jest to, jak do tej pory, najpóźniejszy odłów tego gatunku na naszym terenie.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Modraszka	Cyanistes caeruleus	65 + 11 retrapów
Potrzos	Emberiza schoeniclus	57 + 2 retrapy
Szpak	Sturnus vulgaris	54
Makolągwa	Carduelis cannabina	38 + 6 retrapów
Bogatka	Parus major	32 + 2 retrapy
Rudzik	Erithacus rubecula	20
Pokrzywnica	Prunella modularus	9
Pierwiosnek	Phylloscopus colybita	8
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	3 + 1 retrap
Czyż	Carduelis spinus	3
Potrzeszcz	Miliaria calandra	3
Mazurek	Passer montanus	3
Szczygieł	Carduelis carduelis	2
Pliszka siwa	Motacilla alba	2
Kos	Turdus merula	1 + 1 retrap
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	1
Zięba	Fringilla coelebs	1
Dymówka	Hirundo rustica	1
Sikora uboga	Poecile palustris	1
Mysikrólik	Regulus regulus	1
Remiz	Remiz pendulinus	1
Kapturka	Sylvia atricapilla	1
Strzyżyk	Troglodytes troglodytes	1
Śpiewak	Turdus philomelos	1

Jeśli chodzi o retrapy,  to większość została zaobrączkowana tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach:

• IX 2021 – 7 w tym: 1 modraszka, 3 makolągwy, 1 trzcinniczek, 1 potrzos, i 1 kos,
• VII-VIII 2021 – 2 makolągwy,
• IX-X 2020 – 3 w tym: 2 modraszki, 1 bogatka,
• VIII 2020 – 3 modraszki,
• VIII-IX 2019 – 2 w tym: 1 potrzos i 1 bogatka,
• VIII 2018 – 1 modraszka.

Retrapy z nieco odleglejszych miejsc, to:

• dwie modraszki zaobrączkowane 12.07.2020 r. i 1.06.2021 r. w lesie “Olszyna” jako pisklęta – odległość 2,0 i 2,7 km,
• modraszka zaobrączkowana przy karmniku w Cieślach (ul. Krańcowa) 31.12.2018 r. – odległość 0,9 km.

No i ostatni retrap, to modraszka z polską, ale nie naszą obrączką – czekamy na dane jej zaobrączkowania.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Piąte w tym roku łapanie w zakrzewionej części doliny Wełny, będące właściwie kontynuacją zakończonego przed dwoma dniami. Odłowy trwały przez jeden cały dzień, cztery wieczory i trzy poranki. Złapało się 331 ptaków z 21 gatunków, w tym 15 retrapów. Pogoda, tak jak poprzednio, letnio-jesienna, zmienna, chwilami z silnym wiatrem i mżawką. W porównaniu z poprzednim odłowem w tym miejscu sytuacja zmieniła się. Zwiększyła się liczebność odławianych potrzosów, które okazały się dominantem na tym odłowie. Zmniejszyła się natomiast liczebność nocujących makolągw i dymówek. W przypadku makolągw, jak wynika z odłowów prowadzonych w dolinie Wełny, chodzi o zmianę miejsca wybieranego na noclegowisko. Jeśli chodzi o dymówki, to po prostu kończy się okres przelotu tego gatunku. Spora liczba odłowionych szpaków to raczej wynik ustawienia sieci przy owocujących krzewach dzikiego bzu czarnego rosnącego na grobli stawu, na którym nocowały setki osobników tego gatunku. Wśród szpaków znalazł się jeden osobnik bez nogi. To dla nas żadna wielka nowina, ponieważ szpaki z niekompletnymi nogami trafiają się od czasu do czasu i jak dotąd są to osobniki w doskonałej kondycji. Ten był o tyle ciekawy, że kikut lewej nogi nie wystawał nawet spośród piór. Czerwone zabarwienie piór u szpaka na zdjęciu to oczywiście sok z owoców bzu. Z rzadziej łapanych ptaków warto wymienić przede wszystkim świergotka drzewnego oraz kląskawkę i sroki. Podczas tego odłowu zaobrączkowaliśmy trzynastotysięcznego w tym roku ptaka. Okazał się nim potrzos. Jest to pierwszy trzynastotysięcznik w historii Zespołu Obrączkarskiego “ROGOŹNO”.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Potrzos	Emberiza schoeniclus	80 + 4 retrapy
Szpak	Sturnus vulgaris	50
Modraszka	Cyanistes caeruleus	42 + 4 retrapy
Makolągwa	Carduelis cannabina	26 + 1 retrap
Mazurek	Passer montanus	25 + 2 retrapy
Pokrzywnica	Prunella modularis	20
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	16
Rudzik	Erithacus rubecula	12
Kapturka	Sylvia atricapilla	10 + 1 retrap
Śpiewak	Turdus philomelos	10
Dymówka	Hirundo rustica	7
Potrzeszcz	Miliaria calandra	7
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	2 + 1 retrap
Bogatka	Parus major	2 + 1 retrap
Sroka	Pica pica	2
Świergotek drzewny	Anthus trivialis	1
Szczygieł	Carduelis carduelis	1
Czarnogłówka	Poecile montanus	1 retrap
Kląskawka	Saxicola torquata	1
Strzyżyk	Troglodytes troglodytes	1
Kos	Turdus merula	1

Jeśli chodzi o retrapy,  to większość została zaobrączkowana tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach:

• IX 2021 – 7 w tym: 1 trzcinniczek, 1 potrzos, 1 kapturka, 3 modraszki i 1 czarnogłówka,
• VII-VIII 2021 – 4 w tym: 2 potrzosy, 1 makolągwa i 1 mazurek,
• VI 2021 – 1 potrzos,
• V 2021 – 1 mazurek zaobrączkowany jako pisklę w budce lęgowej na obrzeżu doliny.

Retrapy z nieco odleglejszych miejsc, to:

• modraszka zaobrączkowana 29.08.2021 r. na Jeziorze Rogozińskim – odległość 2,0 km,
• bogatka zaobrączkowana jako pisklę 19.05.2020 r. na żwirowni w Cieślach – odległość 1,9 km.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Czwarte w tym roku łapanie w zakrzewionej części doliny Wełny. Pełne odłowy trwały od czwartkowego popołudnia do niedzielnego przedpołudnia. Poz tym pracę kontynuowaliśmy przez cztery kolejne popołudnia i wieczory. Złapało się 701 ptaków z 33 gatunków, w tym 37 retrapy. Pogoda letnio-jesienna, zmienna, chwilami z silnym wiatrem i mżawką. Dominowały ptaki przylatujące na noclegowisko w łany trzcin porastające nieużytkowane łąki. Zupełnie nieoczekiwanie udało się jeszcze złapań trochę dymówek. Ponieważ od czasu do czasu nad łąkami pojawiały się małe grupki tych ptaków, postanowiliśmy je zwabić. Na godzinę przed zapadnięciem zmroku odtwarzaliśmy ich głos. Pierwszy wieczór nie przyniósł efektu. Drugi zaowocował odłowieniem 107 osobników. W kolejne wieczory łapało się już znacznie mniej. Przypuszczaliśmy, że to jacyś migranci z północy. Tym naszym poglądem zachwiał jedyny ptak noszący już obrączkę. Okazało się, że to “nasz ptak” złapany na noclegowisku na Jeziorze Rogozińskim 28.08.2021 r. Większość odłowionych dymówek (136) to ptaki z tegorocznych lęgów. Tym młodocianym ptakom towarzyszyło tylko osiem dorosłych. Przeliczając tradycyjnie liczbę młodych na dwa (=parę) osobniki dorosłe otrzymujemy absurdalny wynik 34. Nigdy jeszcze takich proporcji nie odnotowaliśmy. Wygląda na to, że to ptaki z późnych lęgów, których rodzice w większości wcześniej polecieli na południe.

Warto wspomnieć o dwóch złapanych trzciniakach, które były najlepszym przykładem trwającej wędrówki ptaków. Obydwa osobniki były bardzo otłuszczone (maksymalna skala T5)). Ważyły odpowiednio 48,9 i 51,0 g., podczas gdy trzciniaki łapane w lipcu ważą 25-30 g. Po wypuszczeniu ptaki z trudem rozpoczynały lot, ale nic dziwnego jak się waży prawie dwa razy tyle co zwykle.

Poniżej zdjęcia dwóch samców kosa w różnym wieku. Ten cały czarne – łącznie z dziobem, to tegoroczny młody. Ten z żółtym dziobem przynajmniej o rok starszy.

Jeśli chodzi o gatunki rzadkie w odłowach, to warto wymienić: świerszczaka, dzięciołka, pleszkę, pełzacza ogrodowego i krogulca.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Makolągwa	Carduelis cannabina	145 + 11 retrapów
Dymówka	Hirundo rustica	143 + 1 retrap
Mazurek	Passer montanus	105 + 1 retrap
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	38
Potrzos	Emberiza schoeniclus	33 + 4 retrapy
Kapturka	Sylvia atricapilla	34 + 1 retrap
Potrzeszcz	Miliaria calandra	33
Rudzik	Erithacusrubecula	23 + 2 retrapy
Modraszka	Cyanistes caeruleus	16 + 6 retrapów
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	16 + 3 retrapy
Szpak	Sturnus vulgaris	14
Bogatka	Parus major	10 + 1 retrap
Kos	Turdus merula	8 + 3 retrapy
Śpiewak	Turdus philomelos	11
Dzwoniec	Carduelis cannabina	5
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	4
Raniuszek	Aegithalos caudatus	1 + 2 retrapy
Trznadel	Emberiza citrinella	3
Pliszka siwa	Motacilla alba	3
Czarnogłówka	Poecile montanus	2 + 1 retrap
Sikora uboga	Poecile palustris	2 + 1 retrap
Krogulec	Accipiter nisus	2
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	2
Szczygieł	Carduelis carduelis	2
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	2
Pełzacz ogrodowy	Certhia brachydactyla	1
Dzięciołek	Dendrocopos minor	1
Brzęczka	Locustella luscinioides	1
Świerszczak	Locustella naevia	1
Pleszka	Phoenicurus phoenicurus	1
Pokrzywnica	Prunella modularis	1
Brzegówka	Riparia riparia	1
Piegża	Sylvia curruca	1

Jeśli chodzi o retrapy,  to większość została zaobrączkowana tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach:

• IX 2021 – 4 w tym: 3 trzcinniczki i 1 makolągwa,
• VII-VIII 2021 – 13 w tym: 1 czarnogłówka, 9 makolągw, 1 mazurek i 2 modraszki,
• VI 2021 – 2 potrzosy,
• III-IV 2021 – 5 w tym: 2 rudziki, 1 kos i 2 raniuszki,
• IX-XI 2020 – 2 w tym: 1 sikora uboga i 1 modraszka,
• VII-VIII 2020 – 4 w tym: 1 bogatka, 1 makolągwa, 1 modraszka i 1 kapturka,
• IV 2020 – 1 modraszka,
• X 2019 – 1 kos,
• VIII 2018 – 2 w tym: 1 modraszka i 1 potrzos,
• VI 2017 – 1 kos.

Retrapem z nieco odleglejszego miejsca była wspomniana na początku dymówka zaobrączkowana 28.08.2021 r. na Jeziorze Rogozińskim – odległość 2,0 km.

No i najciekawszy retrap. W dniu 17 września złapał się dorosły samiec potrzosa z obrączką hiszpańskiej centrali SAN SEBASTIAN.

Ptak został zaobrączkowany 1 listopada 2020 r. jako osobnik w pierwszym kalendarzowym roku życia na śródziemnomorskim wybrzeżu w prowincji TARRAGONA. Miejsce to odległe jest od Rogoźna o 1.731 km w linii prostej.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Kolejny odłowów w trzcinowiskach porastających łąki i starorzecza w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny. Łapaliśmy przez dwa dni i jeden wieczór. Złapało się 100 ptaków z 14 gatunków, w tym 3 retrapy.  Dominantem okazały się makolągwy przylatujące tutaj na noclegowisko i trzcinniczki. Wciąż na noclegowisku nie pojawiły się: szpaki, potrzeszcze i pliszki żółte. Sporym zaskoczeniem były dość liczne remizy, które są ostatni rzadkimi gośćmi. Największą jednak niespodzianką był młodociany (w pierwszym kalendarzowym roku życia) samiec gołębiarza.

No i pełna lista odłowu: