Ptaki Okolic Rogoźna

Drugi w tym roku odłów w trzcinowisku na brzegu Jeziora Rogozińskiego. Miejsce i liczba sieci taka sama jak trzy dni wcześniej. Odłów również z użyciem głosu z magnetofonu. Złapało się 356 ptaków z 6 gatunków, w tym 13 retrapów. Większość z tych ptaków to dymówki – 343. Z analizy składu zgrupowania dymówek wynika, że młode ptaki stanowiły 81,6%, co daje 8,89 młodego na 2 dorosłe.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Dymówka	Hirundo rustica	332 + 11 retrapów
Brzegówka	Riparia riparia	6 + 1 retrap
Pliszka siwa	Motacilla alba	2 + 1 retrap
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	1
Trzcinniczek	Acrocephalusscirpaceus	1
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	1

 

Jeśli chodzi o retrapy, to większość z nich pochodziła z różnych noclegowisk, z lat 2020-2021. Co ciekawe, ani jedna dymówka nie pochodziła z poprzedniego łapania w tym miejscu. Poniżej zestawienie dymówek wg. miejsc obrączkowania:

• LOCO (tzn. tutaj): VIII 2020 – 3,
• Cieśle – staw: VII 2020 – 1,
• ujście Małej Wełny; Cieśle: VIII 2021 – 1, VII-VIII 2020 – 5,
• Cieśle – żwirownia ul. Lipowa: VII 2020 – 1.

Pozostałe retrapy to:

• pliszka siwa zaobrączkowana tutaj na noclegowisku 21 VIII 2021,
• brzegówka zaobrączkowana w kolonii lęgowej na żwirowni w Cieślach 5.07.2020, ponownie złapana przez nas 28.08.202 nad Notecią koło Szamocina.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Pierwszy w tym roku odłów w trzcinowisku na brzegu Jeziora Rogozińskiego. Sieci ustawiliśmy w trzcinowisku w którym prowadziliśmy odłowy w 2018, 2019 i 2020 roku. Celem było noclegowisko dymówek. Odłowy przeprowadziliśmy w godzinach wieczornych, kiedy ptaki zbierają się w tym miejscu na noclegowisko, co potwierdziły obserwacje w dniach poprzedzających odłów. Dodatkowo wabiliśmy jaskółki głosem z magnetofonu. Złapało się 513 ptaków z 11 gatunków, w tym 14 retrapów. Większość z tych ptaków to dymówki – 436. Z analizy składu zgrupowania dymówek wynika, że młode ptaki stanowiły 73,2%, co daje 5,45 młodego na 2 dorosłe. Jedna z dymówek miała na głowie i nogach rogowate narośla.

Była też jedna nietypowo ubarwiona dorosła samica, której upierzenie było taką średnia między ptakiem dorosły i pierwszorocznym. Dobrze jeszcze widoczna plama lęgowa przesądza jednak, że była to dorosła samica.

Przed dymówkami przyleciało w to trzcinowisko sporo pliszek siwych. Większość z nich to były ptaki z tegorocznych lęgów – 69,8%.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Dymówka	Hirundo rustica	424 + 12 retrapów
Pliszka siwa	Motacilla alba	52 + 1 retrap
Trzcinniczek	Acrocephalusscirpaceus	10
Modraszka	Cyanistes caeruleus	3 + 1 retrap
Brzegówka	Riparia riparia	3
Rudzik	Erithacus rubecula	2
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	1
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	1
Pliszka żółta	Motacilla flava	1
Kapturka	Sylvia atricapilla	1
Cierniówka	Sylvia communis	1

 

Jeśli chodzi o retrapy, to większość z nich pochodziła z różnych noclegowisk, z lat 2018-2021. Poniżej zestawienie wg. miejsc obrączkowania:

• LOCO (tzn. tutaj): VIII 2020 – 3, VIII 2018 – 1,
• Mała Wełna; Owczegłowy: VIII 2019 – 1,
• ujście Małej Wełny; Cieśle: VII-VIII 2021 – 2, VII; IX 2020 – 2, VIII 2019 – 1,
• Mikołajewo: VII 2021 – 1 (pisklę),
• Cieśle – betoniarnia: VI 2021 – 1 (pisklę).

Pozostałe retrapy to:

• VIII 2020 – 1 modraszka LOCO (tzn. tutaj),
• IX 2019 – 1 pliszka siwa zaobrączkowana tutaj na noclegowisku.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Kolejny odłowów w trzcinowiskach porastających łąki i starorzecza w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny. Podobnie jak poprzednio, łapaliśmy przez trzy dni z przerwami w środkowej części dnia. Złapało się 377 ptaków z 15 gatunków, w tym 12 retrapów.  Na tę liczbę złożyły się przede wszystkim dymówki i makolągwy, które przyleciały tutaj na noclegowisko. Wśród ptaków trzcinowisk dominował oczywiście trzcinniczek. Złapały się jeszcze dwa ptaki tuż po opuszczeniu gniazda, czyli z bardzo późnych lęgów.

Jeśli chodzi o dymówki, to w poszczególnych dniach odłowiliśmy odpowiednio: 55, 98 i 51 osobników. Większość z nich to były ptaki w pierwszym kalendarzowym roku życia – 86,3%. Podobnie sytuacja wyglądała u makolągw, ptaki młodociane stanowiły 84,4%. Całkowicie zabrakło na noclegowisku: szpaków, potrzeszczy i pliszek żółtych. Rzadkimi gośćmi w tym środowisku były kulczyki i kopciuszek. W czasie tego odłowu zaobrączkowaliśmy dziewięciotysięcznego w tym roku ptaka; okazała się nim młodociana dymówka.

Wśród odłowionych ptaków były dwa nietypowe osobniki: potrzos z pojedynczą białą lotką i makolągwa o “srebrnych” lotkach i sterówkach.

No i pełna lista odłowu:

Jeśli chodzi o retrapy, to wszystkie zostały zaobrączkowana tutaj lub w najbliższej okolicy w następujących terminach:

• VII 2021 – 5 w tym: 1 trzcinniczek, 1 rokitniczka, 1 brzęczka i 2 dymówki,
• VI 2021 – 1 dymówka,
• X 2020 – 1 makolągwa,
• V 2018 – 1 trzcinniczek,
• VIII 2016 – 1 trzcinniczek.

Ten najstarszy trzcinniczek był chwili zaobrączkowania ptakiem pierwszorocznym, ma więc dokładnie 5 lat. Warto też zaznaczyć, że dwie dymówki zostały zaobrączkowane w czerwcu i lipcu jako pisklęta w gniazdach odległych od noclegowiska o 430 i 240 m. Oznacza to, że znaczna część dymówek to ptaki miejscowe, które jeszcze nie podjęły wędrówki.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Kolejny odłowów w trzcinowiskach porastających łąki i starorzecza w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny. To końcówka okresu lęgowego i początek przelotu w tym środowisku. Łapaliśmy przez trzy dni z przerwami w środkowej części dnia. Złapało się 226 ptaków z 15 gatunków, w tym 29 retrapów.  Podobnie jak tydzień wcześniej, większość (68%) to ptaki  z rodzaju Acrocephalus, brzęczki i potrzosy, które gniazdują w tym środowisku, tj. w trzcinowiskach. Najliczniejsze były oczywiście trzcinniczki – 37,6% całego odłowu. Jeśli chodzi o ptaki przylatujące tutaj na noclegowisko, to dominowały makolągwy. Bardzo mało było dymówek i pliszek żółtych, natomiast całkowicie zabrakło szpaków i potrzeszczy. Przeprowadziliśmy analizę płci i wieku makolągw. Jeśli chodzi o wiek, to tym razem większość (53,8%) stanowiły osobniki w pierwszym roku życia (13 samców, 14 samic i 1 bez oznaczenia płci). Ptaki dorosłe stanowiły 46,2% zgrupowania i było to 19 samców i 5 samic. Wciąż brakuje nocujących tutaj licznie w minionych latach szpaków, potrzeszczy i przede wszystkim pliszek żółtych.

 

No i pełna lista odłowu:

Pierwsze w tym roku łapanie na terenie żwirowni w Cieślach. Odłowy trwały od piątkowego popołudnia do niedzielnego przedpołudnia. Złapało się 201 ptaków z 27 gatunków, w tym 9 retrapy. Pogoda letnia, czyli upał bez opadów. Większość sieci ustawiliśmy w trzcinowiskach porastających najstarszą część wyrobiska. Dominowały tutaj oczywiście ptaki trzcin czyli rodzaj Acrocephalus. W porównaniu z odłowami w dolinie Wełny zdecydowanie większy był udział trzciniaka. Kilka sieci ustawiliśmy też w zakrzewieniach wierzbowych porastających hałdy pisku. Tutaj z kolei dominowały ptaki z rodzaju Phylloscopus. Na jedną no ustawiliśmy sieci o dużym oczku na siewkowce i kaczki. Złapał się tylko jeden kszyk. W sieć wpadł wprawdzie również żuraw, ale pozostawił tylko kilka piór i trzy dziury w sieci. W czasie stawiania sieci zupełnie niespodziewanie znaleźliśmy gniazdo błotniaków stawowych w 3 pisklętami.

Sporo odławianych ptaków znajdowało się w trakcie wymiany piór. Były to przede wszystkim ptaki dorosłe, ale pokazujemy to na przykładzie rudzików znajdujących się w czasie pierzenia postjuvenalnego.

Po raz pierwszy stwierdziliśmy występowanie na tym terenie ciekawej rośliny – pływacza zwyczajnego Utricularia vulgaris. Roślina ta nie jest zakorzeniona, a co najciekawsze posiada specjalne pęcherzykowate zgrubienia przystosowane do łapania owadów, skorupiaków i larw innych zwierząt.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	60 + 6 retrapów
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	23
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	23
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	12
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	11
Łozówka	Acropcephalus palustris	10
Potrzos	Emberiza schoeniclus	9 + 1 retrap
Kos	Turdus merula	8
Śpiewak	Turdus philomelos	7
Rudzik	Erithacus rubecula	6
Błotniak stawowy	Circus aeruginosus	3
Dymówka	Hirundo rustica	3
Brzęczka	Locustella luscinioides	3
Modraszka	Cyanistes caeruleus	2
Bogatka	Parus major	1 + 1 retrap
Zimorodek	Alcedo atthis	1
Makolągwa	Carduelis cannabina	1
Kszyk	Gallinago gallinago	1
Krętogłów	Jynx torquilla	1
Czubatka	Lophophanes cristatus	1
Pleszka	Phoenicurus phoenicurus	1
Sikora uboga	Poecile palustris	1
Kląskawka	Saxicola torquata	1
Kapturka	Sylvia atricapilla	1
Cierniówka	Sylvia communis	1
Piegża	Sylvia curruca	1
Mazurek	Passer montanus	1 retrap

 

Jeśli chodzi o retrapy,  to siedem z nich, to ptaki zaobrączkowane tutaj w następujących terminach:

• VI 2021 – 1 trzcinniczek,
• IV-V 2020 – 3 w tym: 2 trzcinniczki i 1 potrzos,
• VII 2019 – 3 trzcinniczki.

Dwa pozostałe w chwili obrączkowania były pisklętami w naszych budkach:

• bogatka – 27.05.2021 – budka nr 02 na powierzchni RUDKA – odległość 720 m,
• mazurek – 15.06.2020 – budnka nr 02/20 na powierzchni OLSZYNA – odległość  1400 m.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Odłowy w kolni oknówek Delichon urbicum zlokalizowanej pod okapem budynku gospodarczego w jednym z gospodarstw rolnych w Gościejewie. Po uzyskaniu zgody właścicieli gospodarstwa, przed świtem ustawiliśmy sieci na całej długości budynku, od okapu dach aż do ziemi.

Gdy rozjaśniło się,  z gniazd sukcesywnie wylatywały dorosłe ptaki i lotne młode. Obrączkowaliśmy również pisklęta przebywające w gniazdach. W sumie zaobrączkowaliśmy 150 oknówek. Wśród odłowionych ptaków było 58 piskląt, 17 tegorocznych lotnych młodych oraz 75 dorosłych: 28 samców i 47 samic.

Gdy byliśmy w kolonii poprzedniego dnia, wydawało się nam, że lotnych ptaków było więcej. Sprawa wyjaśniła się około godziny po świcie. Nagle na zewnątrz nadleciało spore stado oknówek, które najwyraźniej nocowały poza kolonią. Były to zapewne samce oraz samice, które zakończyły już lęgi. Było to dla nas spore zaskoczenie, ponieważ nigdy nie spotkaliśmy noclegowiska tych ptaków w trzcinowiskach, w których nocują dymówki i brzegówki. Sądziliśmy, że oknówki nocują w kolonii, w której znajduje się pewna liczba gniazd, które nie są aktualnie wykorzystywane. Mamy więc temat do wyjaśnienia. Żaden ptak nie nosił obrączki, co jest raczej oczywiste, bo najbliższe miejsce w którym obrączkujemy przedstawicieli tego gatunku znajduje się w Mikołajewie, w odległości 10 km. Mamy nadzieję, że uda się odłowy powtórzyć w przyszłym roku i dowiedzieć się ile ptaków wróci.

Poza oknówkami złapała się samica mazurka Passer montanus i para wróbli Passer domesticus.  Obydwa gatunki wykorzystują czasem gniazda dymówek do budowy wewnątrz własnych gniazd.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Kolejny odłowów w trzcinowiskach porastających łąki i starorzecza w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny. Trzcinowiska są w tym roku bardzo bujne, ale całkowicie suche. To końcówka okresu lęgowego w tym środowisku. W sieciach spotykamy jeszcze podloty trzcinniczków, które właśnie opuściły gniazda. Łapaliśmy przez 1 cały dzień, 2 wieczory i 3 ranki. Złapały się 353 ptaki z 20 gatunków, w tym 34 retrapy.  Zdecydowana większość (68%) to ptaki  z rodzaju Acrocephalus, brzęczki i potrzosy, które gniazdują w tym środowisku, tj. w trzcinowiskach. Najliczniejsze były oczywiście trzcinniczki – 39,4% całego odłowu. Jeśli chodzi o ptaki przylatujące tutaj na noclegowisko, to dominowały makolągwy. Bardzo mało było dymówek i pliszek żółtych, natomiast całkowicie zabrakło szpaków i potrzeszczy. Przeprowadziliśmy analizę płci i wieku makolągw. Jeśli chodzi o wiek, to większość (61,1%) stanowiły osobniki dorosłe (34 samce i 10 samic). Tegoroczne młode stanowiły tylko 38,9% zgrupowania i było to 12 samców, 15 samic i 1 bez oznaczenia płci. Wygląda na to, że lęgi tego gatunku wciąż trwają i samice wysiadują jeszcze jaja lub opiekują się pisklętami, natomiast lotne młode i dorosłe samce zaczynają już tworzyć koczujące stada.  W czasie tego odłowu został zaobrączkowany ośmiotysięczny w tym roku ptak – okazał się nim dorosły trzciniak.

No i pełna lista odłowu:

Trzecie w tym roku łapanie w zakrzewionej części doliny Wełny. Pełne odłowy trwały od piątkowego popołudnia do niedzielnego przedpołudnia. Złapały się 352 ptaki z 32 gatunków, w tym 34 retrapy. Pogoda letnia, zmienna czyli upał z przelotnymi opadami deszczu. Na szczęście wiatr nie przeszkadzał. Po liczbie gatunków widać dużą różnorodność charakterystyczną dla pełni sezonu lęgowego w tym środowisku. Dominowały oczywiście ptaki trzcin czyli rodzaj Acrocephalus. W zakrzewionej części terenu łapały się liczne piecuszki, pokrzewki (4 gatunki). Warto zauważyć, że złapało się sporo słowików: 4 rdzawe i 4 szare. Poniżej pokazujemy subtelne różnice między tymi dwoma gatunkami.

Z rzadko goszczących w naszych sieciach ptaków watro wymienić: zaganiacza, dzięciołka, pleszkę. Zaskakująco mało było sikor. Złapał się też kolejny trzcinniczek z pojedynczym białym piórem – tym razem to pokrywa pierwszorzędowa.

 

Osobna grupa, to ptaki, które przylatują tutaj na noclegowiska. W zakrzewieniach wierzbowych licznie zbierały się mazurki, a w trzcinowiskach: pliszki żółte, makolągwy i szpaki.

W naszych sieciach pojawili się też nieproszeni goście – nietoperze. Tym razem były to 2 nocki.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	54 + 3 retrapy
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	48 + 7 retrapów
Mazurek	Passer montanus	48 + 1 retrap
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	26 + 1 retrap
Łozówka	Acrocephalus palustris	18 + 4 retrapy
Cierniówka	Sylvia communis	17 + 4 retrapy
Potrzos	Emberiza schoeniclus	14 + 3 retrapy
Makolągwa	Carduelis cannabina	16
Kapturka	Sylvia atricapilla	10
Pliszka żółta	Motacilla flava	8 + 1 retrap
Modraszka	Cyanistes caeruleus	2 + 4 retrapy
Trznadel	Emberiza citrinella	4 + 2 retrapy
Rudzik	Erithacus rubecula	6
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	6
Bogatka	Parus major	3 + 2 retrapy
Piegża	Sylvia curruca	5
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	3 + 1 retrap
Słowik szary	Luscinia luscinia	4
Słowik rdzawy	Luscinia megarhynchos	4
Śpiewak	Turdus philomelos	3 + 1 retrap
Czarnogłówka	Poecile montanus	3
Gąsiorek	Lanius collurio	2
Brzęczka	Locustella luscinioides	2
Szpak	Sturnus vulgaris	2
Gajówka	Sylvia borin	2
Kos	Turdus merula	2
Dzwoniec	Carduelis chloris	1
Dzięciołek	Dendrocopos monor	1
Zaganiacz	Hippolais icterina	1
Pleszka	Phoenicurus phoenicurus	1
Sikora uboga	Poecile palustris	1
Kowalik	Sitta europaea	1

Jeśli chodzi o retrapy,  to większość została zaobrączkowana tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach:

• IV-V 2021 – 2 w tym: 1 kos i 1 pliszka żółta,
• VII 2020 – 12 w tym: 1 trzciniak, 2 łozówki, 3 rokitniczki, 3 trzcinniczki, 1 bogatka i 2 cierniówki,
• III 2020 – 1 trznadel,
• X 2019 – 1 potrzos,
• VII 2019 – 6 w tym: 2 łozówki, 3 trzcinniczki i 1 cierniówka,
• IV 2019 – 2 w tym: 1 trznadel i 1 piecuszek,
• VII-VIII 2018 – 3 w tym 1 trzcinniczek, 1 modraszka, 1 potrzos i 1 cierniówka.

Jeden ze złapanych potrzosów został zaobrączkowany w IV 2020 r. na terenie żwirowni w Cieślach – odległość 1,9 km.

Ostatnia kategoria retrapów, to ptaki zaobrączkowane jako pisklęta w naszych budkach lęgowych w maju br. Były to 3 modraszki i 1 bogatka z powierzchni “OLSZYNA” oraz 1 mazurek z budki na posesji Cieśle 14A.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska