Ptaki Okolic Rogoźna

Drugi w tym roku odłów ptaków w trzcinowiskach nadrzecznych w miejscu gdzie Mała Wełna wpada do Jeziora Rogozińskiego. Tym razem sieci ustawiliśmy tylko w zwartym łanie trzcin. Odłowy trwały od piątkowego popołudnia do niedzielnego poranka, z przerwą na środkową część soboty. Obydwa wieczory wabiliśmy dymówki głosem z magnetofonu. Złapało się zaledwie 236 ptaków z 15 gatunków, w tym 4 retrapy. Spośród ptaków gniazdujących w tym miejscu najliczniejsze były trzcinniczki. Wśród przylatujących tutaj na noclegowisko dominantem były tym razem pliszki żółte.  To właśnie dorosły samiec pliszki żółtej (fot.) był siedmiotysięcznym ptakiem zaobrączkowanym w tym roku. Zawiodły dymówki, których, mimo wabienia, złapało się tylko 55. Początkowo sporo ptaków latało nad miejscem wabienia, ale najwidoczniej miały zaplanowany nocleg gdzie indziej. Rzadkości się nie złapały, ale sporym zaskoczeniem była złapana w tym środowisku muchołówka żałobna.

No i tradycyjnie pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Pliszka żółta	Motacilla flava	95 + 2 retrapy
Dymówka	Hirundo rustica	55
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	33
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	18 + 1 retrap
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	8
Potrzos	Emberiza schoeniclus	6 + 1 retrap
Modraszka	Cyanistes caeruleus	3
Kapturka	Sylvia atricapilla	3
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	2
Łozówka	Acrocephalus palustris	2
Brzęczka	Locustella luscinioides	2
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	2
Rudzik	Erithacus rubecula	1
Muchołówka żałobna	Ficedula hypoleuca	1
Potrzeszcz	Mialiaria calandra	1

Retrapy były tylko cztery, w tym trzy z poprzedniego łapania, tj. 3.08.2019.  Ten jeden inny, to pliszka żółta zaobrączkowana 13.04.2018 r. na noclegowisku w Cieślach, przy ujściu Małej Wełny (5,1 km)..

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Kolejna kontrola trzcinowisk porastających starorzecza i łąki w pobliżu ujścia Małej Wełny. Od ostatniego łapania w tym miejscu nic się nie zmieniło – podłoże jest całkowicie suche. Sieci podobnie jak poprzednio ustawiliśmy w zwartym łanie trzcin z dala od krzewów. To łapanie obejmowało 3 wieczory i  3 poranki. Złapało się zaledwie 410 ptaków z 19 gatunków, w tym 9 retrapów. Spośród ptaków gniazdujących w tym miejscu najliczniejsze były trzcinniczki a wśród przylatujących tutaj na noclegowisko, dominantem były tym razem makolągwy. Udało się zwabić więcej dymówek.  Struktura wiekowa i płciowa wyglądała następująco: 86 tegorocznych młodych i 24 dorosłe, w tym 14 samców i 10 samic. Proporcja między dorosłymi a młodymi dymówkami mogąca świadczyć o przebiegu sezonu lęgowego wynosiła 7,17 młodego/ 2 dorosłe. Zwiększyła się też liczba nocujących tutaj pliszek żółtych. Widać więc, że przelot się nasila. Nie było na tym łapaniu nic, co można by nazwać atrakcją, więc poniżej po raz pierwszy lokalizacja miejsca odłowu, na którym widać przecinki w których stawiamy sieci.

A teraz tradycyjnie pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Makolągwa	Carduelis cannabina	182 + 1 retrap
Dymówka	Hirundo rustica	106 + 4 retrapy
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	37 + 3 retrapy
Pliszka żółta	Motacilla flava	23
Potrzos	Emberiza schoeniclus	11
Potrzeszcz	Miliaria calandra	8
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	7
Dzwoniec	Carduelis chloris	5
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	3
Łozówka	Acrocephalus palustris	3
Gąsiorek	Lanius collurio	3
Szczygieł	Carduelis carduelis	2
Modraszka	Cyanistes caeruleus	2
Mazurek	Passer montanus	2
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	2
Czarnogłówka	Poecile montanus	1 + 1 retrap
Pokląskwa	Saxicola rubetra	2
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	1
Cierniówka	Sylvia communis	1

 

Spośród zaledwie 9 retrapów na omówienie zasługują cztery dymówki. Najstarsza z nich nocowała tutaj 21.07.2016 roku jako ptak w pierwszym roku życia. Kolejny ptak został zaobrączkowany 22.06.2019 r. w Pruścach (5,2 km), jako pisklę. Dwie kolejne, to ptaki zaobrączkowane 3.08.2019 r. na noclegowisku nad Małą Wełną w Owczegłowach (5,1 km).

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Łapanie ze szczególnym nastawieniem na nocujące  w nadbrzeżnym trzcinowisku dymówki Hirundo rustica. W kępie trzcin o wymiarach 50 x 10 m ustawiliśmy 40 m sieci przy których przez dwa wieczory wabiliśmy te ptaki głosem z magnetofonu. Złapało się w sumie 167 ptaków z 19 gatunków, w tym 8 retrapów.  Wracając do dymówek, złapało się ich 57, w tym: 14.08.br – 30, 16.08.br – 27. Struktura tego zgrupowania przedstawiała się następująco: 51 tegorocznych młodych i 6 dorosłych, z czego 4 samce i 2 samice. Nie było wśród nich ani jednego przypadku złapania się tego samego ptaka z wcześniejszych odłowów w tym miejscu. Najciekawszym akcentem tego łapania było złapanie się kompletu gatunków jaskółek gniazdujących w Polsce, tj. dymówki, oknówki i brzegówki (oddzielny news na ten temat). Inną ciekawostką był pierwszoroczny trzcinniczek z polską ale nie naszą obrączką – więcej na końcu tekstu.

A teraz tradycyjnie pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Dymówka	Hirundo rustica	55+ 2 retrapy
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	40+ 6 retrapów
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	19
Mazurek	Passer montanus	10
Potrzos	Emberiza schoeniclus	8
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	4
Łozówka	Acrocephalus palustris	3
Szczygieł	Carduelis carduelis	3
Zimorodek	Alcedo atthis	2
Modraszka	Cyanistes caeruleus	2
Oknówka	Delicho urbicum	2
Brzegówka	Riparia riparia	2
Kapturka	Sylvia atricapilla	2
Cioerniówka	Sylvia communis	2
Rudzik	Erithacus rubecula	1
Słowik rdzawy	Luscinia megarhynchos	1
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	1
Czarnogłówka	Poecile montanus	1
Szpak	Sturnus vulgaris	1

Większość retrapów pochodziła z odłowów w bieżącym roku w dolinie Wełny w Cieślach. Dwie dymówki, to ptaki zaobrączkowane 19 i 28.08.2018 r. na noclegowiskach, odpowiednio na Jez. Rogozińskim i starej żwirowni w Cieślach. No i ten najciekawszy retrap, czyli obcy trzcinniczek.

Dziś mamy już dane o jego zaobrączkowaniu. Ptak został oznakowany 8.08.2019 r. nad Jez. Rakutowskim koło Włocławka – odległość w linii prostej 151 km; siedem dni przed odłowem w Cieślach. Warto tu przypomnieć, że w ubiegłym roku złapaliśmy w Boguniewie rokitniczkę zaobrączkowaną nad Jez. Rakutowskim trzy dni wcześniej. Wygląda na to, że jeszcze jeden taki ptak i trzeba będzie jechać na kawę :-).

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Po kilku latach przerwy postanowiliśmy zorganizować odłowy ptaków w trzcinowiskach nadrzecznych w miejscu, gdzie Mała Wełna wpada do Jeziora Rogozińskiego. Trzcinowisko ma w tym miejscu do 100 m szerokości. W części najbliższej rzece szuwary porastają pło, pod którym jest ok. 3 m “płynnego błota”. Chodzenie po takim podłożu jest niecodziennym przeżyciem i cały czas trzeba pamiętać, że “bagna wciągają”. Wybraliśmy to miejsce również z powodu panującej suszy która czyni to miejsce bardziej dostępnym. Drugi powód to chęć porównania z przesuszonymi trzcinowiskami w dolinie Wełny w Cieślach. Przegrodziliśmy całą dolinę, od koryta rzeki do olsów na jej obrzeżu. Odłowy trwały od piątkowego popołudnia do zmroku w sobotę. Obydwa wieczory wabiliśmy dymówki głosem z magnetofonu. Złapało się 508 ptaków z 17 gatunków, w tym 4 retrapy. Spośród ptaków gniazdujących w tym miejscu najliczniejsze były trzcinniczki. Wśród przylatujących tutaj na noclegowisko dominantem były dymówki. To właśnie młodociana dymówka (fot.) była sześciotysięcznym ptakiem zaobrączkowanym w tym roku. Mniej licznie pojawiły się również pliszki żółte. Jeśli chodzi o dymówki, to pierwszego wieczora złapało się ich 215 a drugiego 83. Ani jeden ptak nie złapał się w obydwa wieczory. Struktura wiekowa i płciowa wyglądała następująco: 240 tegorocznych młodych (fot.) i 58 dorosłych, w tym 30 samców, 25 samic i 3 u których nie dało się określić płci. Proporcja między dorosłymi a młodymi dymówkami mogąca świadczyć o przebiegu sezonu lęgowego wynosiła 8,28 młodego/ 2 dorosłe.

Lato jest okresem w którym dorosłe osobniki części gatunków wymieniają lotki. Problemy bywają wtedy, gdy wymieniają właśnie tę lotkę, która jest podstawową cechą różniącą dwa gatunki jak np. 6 lotka pierwszego rzędu u piecuszka Phylloscopus trochilus i pierwiosnka Phylloscopus collybita.

No i tradycyjnie pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Dymówka	Hirundo rustica	297 + 1 retrap
Pliszka żółta	Motacilla flava	54
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	46 + 2 retrapy
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	40
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	13
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	12
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	9
Brzęczka	Locustella luscinioides	6
Modraszka	Cyanistes caeruleus	6
Łozówka	Acrocephalus palustris	5
Potrzos	Emberiza schoeniclus	5
Cierniówka	Sylvia communis	3
Gajówka	Sylvia borin	2
Czarnogłówka	Sylvia atricapilla	2
Brzegówka	Riparia riparia	2
Makolągwa	Carduelis cannabina	2
Bogatka	Parus major	1 retrap

W związku z tym, że na tym terenie dawno nie prowadziliśmy odłowów, to retrapy były tylko cztery.  Jedyną pamiątką po dawnych czasach był trzcinniczek, którego zaobrączkowaliśmy tutaj jako dorosłą samicę 11.07.2014 r. Ptak ten ma już więc przynajmniej 6 lat (fot.). Drugi miejscowy ptak, to bogatka zaobrączkowana 16.06.2019 r. jako pisklę w naszej budce odległej o kilkaset metrów. Dwa pozostałe ptaki zostały zaobrączkowane nieco dalej: dymówka została zaobrączkowana na noclegowisku na Jez. Rogozińskim 22.08.2018 r. w odległości 3,6 km; trzcinniczek został oznakowany 18.07.2019 r. przy ujściu Małej Wełny w Cieślach, w odległości 5,0 km.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Łapanie ze szczególnym nastawieniem na nocujące  w nadbrzeżnym trzcinowisku dymówki Hirundo rustica. W kępie trzcin o wymiarach 50 x 10 m ustawiliśmy 40 m sieci przy których przez pięć wieczorów wabiliśmy te ptaki głosem z magnetofonu. Złapało się w sumie 269 ptaków z 13 gatunków, w tym 15 retrapów.  Wracając do dymówek, złapało się ich 201, w tym w kolejne wieczory: 52, 59, 13, 22 i 55 ptaków. Struktura tego zgrupowania przedstawiała się następująco: 171 tegorocznych młodych i 30 dorosłych, z czego 20 samców i 10 samic. Trzeba tu zaznaczyć, że nie było ani jednego przypadku złapania się tego samego ptaka w kolejne wieczory. Najciekawszym akcentem tego łapania były cztery zimorodki wiszące w jednej sieci (przegradzającej rów) rankiem 1 sierpnia – na zdjęciu.

A teraz tradycyjnie pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Dymówka	Hirundo rustica	198 + 3retrapy
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	27+ 3 retrapy
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	11 + 3 retrapy
Łozówka	Acrocephalus palustris	6 + 1 retrap
Potrzos	Emberiza schoeniclus	3 + 2 retrapy
Zimorodek	Alcedo atthis	2 + 2 retrapy
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	3
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	1
Makolągwa	Carduelis cannabina	1
Kopciuszek	Phoenicurus ochruros	1
Kląskawka	Saxicola torquata	1
Brzegówka	Riparia riparia	1 retrap

 

Z wyjątkiem dwóch ptaków, wszystkie retrapy pochodziły z doliny Wełny w Cieślach, z miejsc odległych maksymalnie o 600 m. Te dwa inne, to brzegówka zaobrączkowana 3.08.2019 r. w kolonii lęgowe na terenie żwirowni w Cieślach oraz dymówka zaobrączkowana 22.08.2018 na noclegowisku na Jez. Rogozińskim. Pozostałe 13 retrapów to znów z wyjątkiem dwóch ptaki zaobrączkowane w bieżącym roku. Te dwa starsze, to dymówka zaobrączkowana na tym noclegowisku w VIII 2018 i zimorodek zaobrączkowany również w VIII 2018 po drugiej stronie rzeki czyli na “wodociągach”.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

 

Pierwsze łapanie w kolni brzegówek Riparia riparia zlokalizowanej w skarpie rzecznej. W czasie spływu kajakowego rzeką Gwdą z Piły do Ujścia mijaliśmy co pewien czas niewielkie kolonie brzegówek założone w urwistych brzegach meandrującej rzeki. Dwie z nich liczyły dziesiątki otworów więc postanowiliśmy je odnaleźć “z brzegu”. Okazało się, że dojazd jest możliwy. Przede wszystkich chcieliśmy sprawdzić czy nie gniazdują tu jakieś ptaki z  innych kontrolowanych przez nas kolonii, tj. z Ciesiel, Budzynia czy Kamienicy. W dniu 24 lipca, jeszcze przed nastaniem świtu, ustawiliśmy 60 m sieci wzdłuż skarp na lewym brzegu rzeki na obrzeżach Piły. O świcie okazało się, że większość ptaków już odbyła lęgi i opuściła to miejsce. Złapało się 16 ptaków. Wszystkie były osobnikami dorosłymi: 8 samców i 8 samic. W związku z taką sytuacją zrezygnowaliśmy z odwiedzin w drugiej koloni. Miejmy nadzieję, że ptaki przylecą tu również w przyszłym sezonie lęgowym.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Trzecie w tym roku łapanie w Dolinie Wełny na punkcie “WODOCIĄGI”. Celem łapania było przede wszystkim porównanie z trzcinowiskami w pobliżu ujścia Małej Wełny.  Sieci ustawiliśmy głównie  w pobliżu krzaczastych wierzb i porastających łąki trzcinowisk. Dodatkowy płot postawiliśmy na grobli oddzielającej zarastający staw od trzcinowiska. Okazało się, że poziom wody w stawie jest tak niski, że można go było przegrodzić w poprzek – 20 m sieci. Jeden wieczór wabiliśmy jaskółki głosem z magnetofonu – jak widać z poniższego zestawienia z marnym rezultatem. Pogoda była sprzyjająca, tzn. bez opadów i silnego wiatru. Przez półtora dnia złapało się 319 ptaków z 31 gatunków, w tym 44 retrapy. W porównaniu z poprzednimi odłowami wzrosła liczba osobników i gatunków. Latają już tegoroczne młode, więc jest to normalna sytuacja. Dominantem okazały się zgodnie z oczekiwaniem trzcinniczki, które wraz z pozostałymi gatunkami z rodzaju Acrocephalus stanowiły prawie połowę odłowionych ptaków. Noclegowiska jeszcze słabo wyrażone – makolągwy, pliszki żółte i dymówki. Wśród pliszek żółtych złapał się samiec o cechach podgatunku Motacilla flava dombrowski.  Dwa trzcinniczki miały pojedyncze białe pióra na głowie. Jeden z nich to retrap zaobrączkowany tutaj 9.06.2017 – wtedy też miał białe pióro na głowie. Jest to przykład tzw. mutacji somatycznej, cecha ta nie zostanie przekazana potomstwu. Inny trzcinniczek miał nogi pokryte licznymi brodawkami – najbardziej spektakularne były te na stawach skokowych. Jeden ze złapanych zimorodków okazał się osobnikiem dorosłym (czerwone nogi) – nie pamiętam już kiedy złapałem zimorodka starszego niż z bieżącego sezonu lęgowego.

Poza ptakami złapały się również trzy nietoperze – borowce wielkie. Jeden z nich przegryzł jedną z linek wielkiej sieci przeznaczonej do łapania dużych ptaków – sieć do remontu. Jeśli ktoś się zastanawiał jak się odróżnia płeć u nietoperzy, to chyba już teraz wie.

No i trochę roślinek – tych najokazalszych.

A teraz tradycyjnie pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	70 + 20 retrapów
Makolągwa	Caduelis cannabina	30
Dymówka	Hirundo rustica	29
Pliszka żółta	Motacilla flava	26 + 2 retrapy
Łozówka	Acrocephalus palustris	27
Cierniówka	Sylvia communis	13 + 4 retrapy
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	14 + 1 retrap
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	13 + 1 retrap
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	8 + 1 retrap
Modraszka	Cyanistes caeruleus	2 + 6 retrapów
Potrzos	Emberiza schoeniclus	3 + 2 retrapy
Kląskawka	Saxicola torquata	4
Kapturka	Sylvia atricapilla	4
Szczygieł	Carduelis carduelis	3
Trznadel	Emberiza citrinella	3
Słowik rdzawy	Luscinia megarhynchos	3
Bogatka	Parus major	1 + 2 retrapy
Pleszka	Phoenicurus phoenicurus	3
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	3
Kos	Turdus merula	1 + 2 retrapy
Śpiewak	Turdus philomelos	3
Zimorodek	Alcedo atthis	2
Rudzik	Erithacus rubecula	2
Gąsiorek	Lanius collurio	2
Potrzeszcz	Miliaria calandra	1 + 1 retrap
Piegża	Sylvia curruca	1 + 1 retrap
Dzwoniec	Carduelis chloris	1
Pełzacz ogrodowy	Certhia brachdactyla	1
Czarnogłówka	Poecile montanus	1
Sikora uboga	Poecile palustris	1 retrap
Strzyżyk	Troglodytes troglodytes	1

 

Wszystkie retrapy pochodziły z doliny Wełny w Cieślach, z miejsc odległych maksymalnie o 600 m. Dziewiętnaście retrapów, to ptaki zaobrączkowane w bieżącym roku. Pozostałe retrapy to ptaki zaobrączkowane w latach 2014-2018:

• XII 2018 – 1 modraszka,
• VII-IX 2018 – 9 w tym: 4 trzcinniczki, 2 modraszki, 1 potrzos, 1 cierniówka i 1 kos,
• VIII-IX 2017 – 2 w tym: 1 modraszka i 1 bogatka,
• IV – VI 2017 – 6 w tym: 2 modraszki, 1 trzcinniczek, 1 pliszka żółta, 1 sikora uboga i 1 kos,
• X 2016 – 1 potrzeszcz,
• V 2016 – 2 w tym: 1 bogatka i 1 cierniówka,
• VII-VIII 2015 – 3 trzcinniczki,
• IX 2014 – 1 potrzos.

Najstarszy retrap, to potrzos zaobrączkowany 14 IX 2014 r. jako samiec po 1 kalendarzowym roku życia, czyli pochodzący z lęgu przynajmniej w 2013 roku. Wynika z tego, że ma przynajmniej 6 lat.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Kolejna kontrola trzcinowisk porastających starorzecza i łąki w pobliżu ujścia Małej Wełny. Od ostatniego łapania w tym miejscu nic się nie zmieniło – podłoże jest całkowicie suche. Sieci podobnie jak poprzednio ustawiliśmy w zwartym łanie trzcin z dala od krzewów. To łapanie obejmowało 4 wieczory, 2 poranki i jeden cały dzień. Złapało się zaledwie 129 ptaków z 16 gatunków, w tym 16 retrapów. Spośród ptaków gniazdujących w tym miejscu najliczniejsze były trzcinniczki a wśród przylatujących tutaj na noclegowisko dominantem były dymówki. Złapało się ich jednak bardzo mało, zważywszy, że przez trzy wieczory wabiliśmy je głosem z magnetofonu.  Nie było na tym łapaniu nic, co można by nazwać atrakcją, więc poniżej dwa zdjęcia ptaków nietypowych dla trzcinowisk.

A teraz tradycyjnie pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Trzcinniczek	Acrocephalus scirpaceus	38 + 12 retrapów
Dymówka	Hirundo rustica	16 + 1 retrap
Rokitniczka	Acrocephalus schoenobaenus	11 + 1 retrap
Trzciniak	Acrocephalus arundinaceus	8
Potrzos	Emberiza schoeniclus	8
Szczygieł	Carduelis carduelis	6 + 1 retrap
Łozówka	Acrocephalus palustris	6
Makolągwa	Carduelis cannabima	6
Pliszka żółta	Motacilla flava	4
Piecuszek	Phylloscopus trochilus	3
Modraszka	Cyanistes caeruleus	1 + 1 retrap
Kulczyk	Serinus serinus	2
Zimorodek	Alcedo atthis	1
Dzwoniec	Carduelis chloris	1
Pierwiosnek	Phylloscopus collybita	1
Cierniówka	Sylvia communis	1

Wszystkie retrapy pochodziły z doliny Wełny w Cieślach, z miejsc odległych maksymalnie o 600 m. Ponad połowa retrapów, to ptaki zaobrączkowane w bieżącym roku. Warto wśród nich wymienić młodą dymówkę zaobrączkowaną 18.06.br jako pisklę w kotłowni pobliskiej betoniarni. Pozostałe retrapy to ptaki zaobrączkowane w latach 2014-2018:

• VII-IX 2018 – 3 w tym: 2 trzcinniczki i 1 modraszka,
• V 2018 – 1 trzcinniczek,
• VII 2017 – 1 trzcinniczek,
• VII 2016 – 1 trzcinniczek,
• X 2014 – 1 szczygieł.

Najstarszy retrap, to szczygieł zaobrączkowany 11 X 2014 r. jako samiec w 2 kalendarzowym roku życia, czyli pochodzący z lęgu w 2013 roku. Wynika z tego, że skończył właśnie 6 lat.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska