Kormorany czarne Phalacrocorax carbo od wielu lat są stałym elementem naszych wód, o czym już wielokrotnie pisaliśmy. Największe zgrupowanie znajduje się na Jeziorze Prusieckim, gdzie w okresie jesiennym można jednorazowo obserwować ponad 50 osobników. Jeszcze więcej ptaków pojawia się ostatnimi laty nad Wełna w Rogoźnie w okresie zimowym. W okolicach Rogoźna udało się dotąd zaobserwować jednego oznakowanego ptaka z tego gatunku. W dniu 10.11.2012 r. w stadzie ok. 50 kormoranów zaobserwowano (JD) osobnika zaobrączkowanego jako pisklę 23.06.2010 r. na wyspie Rugia w Meklemburgii (Niemcy). Odległość w linii prostej to 321 km, a dystans czasowy 871 dni.
Po dwunastu latach udało się zidentyfikować kolejnego osobnika (BZ). Tym razem nieco dalej od Rogoźna, bo na Jez. Łęgowskim. W dniu 7.10.2024 r. przebywał tam ptak zaobrączkowany jako pisklę 4.07.2017 r. na Jez. Eugure w Łotwie. Odległość w linii prostej to 623 km, a dystans czasowy 2.652 dni.
Temu ptakowi udało się zrobić przez lunetę kilka zdjęć dokumentujących obserwację.
Te dwie obserwacje dają nam pewne wyobrażenie o pochodzeniu pojawiających się u nas kormoranów czarnych. Miejmy nadzieję, że na kolejny odczyt nie będziemy musieli czekać znów 12 lat.
Po dwutygodniowej przerwie powrót do łapania w trzcinowiskach nad stawem w dolinie Wełny. Odłowy prowadziliśmy przez 6 wieczorów i 6 poranków.
Złapało się 166 ptaków z 22 gatunków, w tym 29 retrapów. Trzciny w tym miejscu są w lepszej kondycji i przylegają bezpośrednio do lustra wody. Może właśnie dlatego wciąż dość licznie łapały się Acrocephalusy. Tym razem, podobnie jak w minionych latach, w trzcinach nocowały mazurki, które okazały się dominantem na tym łapaniu. Ptakiem tego odłowu była pokląskwa – pierwsza i pewnie jedyna w tym roku.
Rokitniczka
Zimorodek
Trzciniak
Pełna lista odłowu przedstawia się następująco:
Nazwa polska
Nazwa łacińska
Liczba
Mazurek
Passer montanus
48
Potrzos
Emberiza schoeniclus
17 + 20 retrapów
Trzcinniczek
Acrocephalus scirpaceus
20
Rokitniczka
Acrocephalus schoenobaenus
12 + 1 retrap
Makolągwa
Carduelis cannabina
6 + 2 retrapy
Modraszka
Cyanistes caeruleus
5 + 2 retrapy
Łozówka
Acrocephaus palustris
6
Kos
Turdus merula
2 + 2 retrapy
Zimorodek
Alcedo atthis
3
Trzciniak
Acrocephalus arundinaceus
2 + 1 retrap
Pliszka żółta
Motacilla flava
3
Trznadel
Emberiza citrinella
2
Kapturka
Sylvia atricapilla
2
Pierwiosnek
Phylloscopus collybita
2
Krogulec
Accipiter nisus
1
Kszyk
Galinago gallinago
1
Dymówka
Hirundo rustica
1
Gąsiorek
Lanius collurio
1
Potrzeszcz
Miliaria calandra
1 retrap
Sójka
Garrulus glandarius
1
Piecuszek
Phylloscopus trochilus
1
Pokląska
Saxiciola rubetra
1
Jeśli chodzi o retrapy, to wszystkie, z wyjątkiem jednego, zostały zaobrączkowane tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach:
VII-VIII 2024 – 17 w tym: 14 potrzosów, 1 rokitniczka, 1 trzciniak i 1 kos,
VI 2024 – 1 modraszka,
IV 2024 – 1 potrzos,
IX-X 2023 – 3 w tym: 2 makolągwy i 1 potrzeszcz,
VII 2023 – 1 potrzos,
IX-X 2022 – 4 w tym: 3 potrzosy i 1 kos,
IX 2019 – 1 potrzos.
Ten jeden inny, to modraszka zaobrączkowana jako pisklę w naszej budce na powierzchni “RUDKA” w dniu 5.05.2024 r. – odległość ok. 1,6 km od stawu.
Po krótkiej przerwie, kontynuacja łapania w trzcinowiskach porastających łąki i starorzecza w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny. Odłowy prowadziliśmy przez 2 wieczory i 2 następujące po nich poranki. Złapało się 116 ptaków z 12 gatunków, w tym 5 retrapów. Liczebność Acrocephalusów mocno spadła. Zdecydowanym dominantem nadal była makolągwa. Analiza zgrupowania nocujących makolągw przedstawia się następująco: osobniki młodociane tj. z lęgów bieżącego roku – 62,1%, starsze – 37,9%. Jeśli chodzi o płeć, to: samce – 58,6%, samice – 41,4%.
Pełna lista odłowu przedstawia się następująco:
Nazwa polska
Nazwa łacińska
Liczba
Makolągwa
Carduelis cannabina
85 + 2 retrapy
Rokitniczka
Acrocephalus schoenobaenus
6
Trzcinniczek
Acrocephalus scirpaceus
4 + 1 retrap
Modraszka
Cyanistes caeruleus
4+ 1 retrap
Potrzos
Emberiza schoeniclus
3
Trzciniak
Acrocephalus arundinaceus
3
Mazurek
Passer montanus
2
Kapturka
Sylvia atricapilla
2
Dymówka
Hirundo rustica
1
Brzęczka
Locustella luscinioides
1
Bogatka
Parus major
1
Kos
Turdus merula
1
Jeśli chodzi o retrapy, to wszystkie zostały zaobrączkowane tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach:
W dniu 28 września 2024 r. spotkała mnie miła niespodzianka. W wykopie pod kolejny etap stawu w dolinie Wełny w Cieślach, w ustawionej do odłowu bekasów pułapce tunelowej, znajdowała się pliszka górska Motacilla cinerea. Następnego dnia obserwowałem tam dwa osobniki tego gatunku. Jeden z nich miał obrączkę, więc z pewnością był to ten złapany poprzedniego dnia. Po trzech dniach złapał się drugi osobnik.
Pliszki górskie występują u nas jako ptaki lęgowe. Najczęściej można je spotkać nad Wełną w okolicach Jaracza i nad Flintą. Tam też złapałem 6 osobników. W Cieślach dotąd odłowiłem jednego osobnika. Było to 1 sierpnia 2010 r.
W dniu 3 października 2024 r. przebywały w tym miejscu 4 pliszki górskie. Nie zauważyłem, czy były wśród nich ptaki z obrączkami.
Trzy dni później, tj. 6 października 2024 r. złapała się w tym miejscu trzecia pliszka górska oznaczona jako samiec w 1 roku życia. Poniżej prezentuje się w dwóch ujęciach.
Początek września był w tym roku wyjątkowo upalny i wiały silne wiatry ze wschodu. To idealne warunki, żeby jakieś gatunki żyjące na wschodzie Europy zapędziły się dalej na zachód. No i zapędziły się, również w okolice Rogoźna, kobczyki Falco vespertinus. W dniu 8 września w okolicach Sokołowa Budzyńskiego B. Jeran obserwował w sumie 9 osobników. Dwa dni później, tj. 10 września w Boguniewie A. Loręcki widział jednego, a B. Ziała 2 osobniki tego sporadycznie pojawiającego się u nas sokoła.
Po czterech dniach przerwy, powrót nad Noteć. Celem było powtórzenie łapania na noclegowisku dymówek. Po przyjeździe nie zauważyliśmy dymówek, które poprzednio bardzo licznie żerowały nad stawami i przesiadywały na linii energetycznej. O zmroku okazało się, że dymówki są, ale większość kierowała się na noclegowisko w innym miejscu.
Złapało się 317 ptaków z 8 gatunków, w tym 10 retrapów. Zdecydowanym dominantem były oczywiście dymówki. Jak zawsze, przeanalizowaliśmy zgrupowanie dymówek, które złapały się na noclegowisku pod względem wieku i płci. Zdecydowaną większość stanowiły tegoroczne młode, odpowiednio – 82,7%. Ptaki dorosłe stanowiły tylko 17,3%. Płeć dorosłych to: 18 samców, 22 samice oraz 7 osobników bez oznaczenia płci. Gdyby przeliczyć liczbę młodych na dwa dorosłe (potencjalna para lęgowa), na parę dorosłych przypadałyby 9,5 młodego. Taki wynik, w odróżnieniu od poprzednich wieczorów, lęgów jest już możliwy, choć wciąż wysoki. Dymówkom na noclegowisku towarzyszyły, podobnie jak poprzednio brzegówki w proporcji 13,6 dymówki na jedną brzegówkę. W poprzednich wieczornych odłowach było to odpowiednio: 17,9 i 16,6.
Atrakcję tego łapania był kobuz, który polował na jaskółki. To można powiedzieć normalna sytuacja, tzn. kobuzy polujące na stada zbierających się na noclegowisko jaskółek. Ten był jednak dopiero drugim osobnikiem, który się złapał. Pierwszym był pierwszoroczny ptak na noclegowisku dymówek w Rogoźnie, w dniu 2.08.2023 r. Tegoroczny był dla mnie szczególny z jeszcze innego powodu – otrzymał ostatnią aluminiową obrączkę typu “F”, którą pobrałem po uzyskaniu uprawnień obrączkarskich w 1979 roku.
Na zapadające na noclegowisko jaskółki polują oczywiście i inne drapieżniki. W dniu 7.09.2001 r. w Rogoźnie załapała się płomykówka Tyto alba.
Pełna lista odłowu wygląda następująco:
Nazwa polska
Nazwa łacińska
Liczba
Dymówka
Hirundo rustica
270 + 1 retrap
Brzegówka
Riparia riparia
20
Trzcinniczek
Acrpcephalus scirpaceus
6 + 5 retrapów
Rokitniczka
Acrocephalus schoenobaenus
5 + 3 retrapy
Potrzos
Emberiza schoeniclus
3 + 1 retrap
Trzciniak
Acrocephalus arundinaceus
1
Pliszka żółta
Motacilla flava
1
Kobuz
Falco subbuteo
1
Jeśli chodzi o retrapy, to wszystkie pochodziły z poprzedniego odłowu, tj. 15-18.08.2024 r.
Kolejna wyprawa nad Noteć. W ubiegłym roku było to na przełomie września i października. Tym razem zrobiliśmy to, podobnie jak w 2020 roku, w sierpniu. Punkt założyliśmy ok. 4 km w dół rzeki od tego z 2020 r. Łapaliśmy głównie w trzcinowiskach między wałem przeciwpowodziowym i korytem rzeki.
Odłowy prowadziliśmy przez 1 popołudnie, całe dwa dni i 1 poranek. Niestety pierwszy wieczór deszcz uniemożliwił łapanie nocujących jaskółek, ale dwa kolejne przyniosły dobry efekt. Złapało się wprawdzie 1.900 ptaków z 29 gatunków, w tym 1 retrap. Zdecydowanym dominantem były dymówki. Przeanalizowaliśmy zgrupowanie dymówek, które złapały się na noclegowisku pod względem wieku i płci, oddzielnie dla każdego wieczoru. Zdecydowaną większość stanowiły tegoroczne młode, odpowiednio: 89,2% i 94,4%. Ptaki dorosłe stanowiły tylko: 10,8% i 5,6%. Płeć dorosłych to: 34 i 18 samców, 26 i 11 samic oraz 17 i 10 osobników bez oznaczenia płci. Gdyby przeliczyć liczbę młodych na dwa dorosłe (potencjalna para lęgowa), na parę dorosłych przypadałyby: pierwszego wieczoru 16,6, a drugiego 33,7 młodego. Taki wynik lęgów jest oczywiście niemożliwy. Najprawdopodobniej część dorosłych ptaków jest jeszcze zajęta lęgami i nie przylatuje na nocne zgrupowania. Bardzo podobnie wyglądało to u towarzyszącym dymówkom brzegówek. Pierwszoroczne ptaki stanowiły odpowiednio: 85,0% i 85,7%, a dorosłe: 15,0% i 14,3%. W ciągu dnia w trzcinowiskach dominowały trzcinniczki i rokitniczki. Szpaki łapały się przy krzewach dzikiego bzu czarnego. Niewątpliwą atrakcją była młodociana kukułka – pierwszy raz w czasie naszych odłowów nad Notecią.
Kukułka.
Wąsatka
Świerszczak.
Podróżniczek.
Remiz.
Gajówka.
Cierniówka.
Gąsiorek
Muchołówka żałobna.
Pokląskwa.
Pełna lista odłowu wygląda następująco:
Nazwa polska
Nazwa łacińska
Liczba
Dymówka
Hirundo rustica
1478 + 1 retrap
Trzcinniczek
Acrpcephalus scirpaceus
99
Rokitniczka
Acrocephalus schoenobaenus
86
Brzegówka
Riparia riparia
85
Szpak
Sturnus vulgaris
55
Potrzos
Emberiza schoeniclus
18
Trzciniak
Acrocephalus arundinaceus
17
Łozówka
Acrocephalus palustris
13
Gąsiorek
Lanius collurio
6
Wąsatka
Panurus biarmicus
6
Remiz
Remiz pendulinus
5
Brzęczka
Locustella luscinioides
5
Cierniówka
Sylvia communis
4
Piecuszek
Phylloscopus trochilus
3
Pierwiosnek
Phylloscopus collybita
2
Modraszka
Cyanistes caeruleus
2
Gajówka
Sylvia borin
2
Kapturka
Sylvia atricapilla
2
Rudzik
Erithacus rubecula
1
Zimorodek
Alcedo atthis
1
Muchołówka żałobna
Ficedula hypoleuca
1
Kukułka
Cuculus canorus
1
Krzyżówka
Anas platyrhynchos
1
Świerszczak
Locustella naevia
1
Pliszka żółta
Motacilla flava
1
Pokląskwa
Saxicola rubetra
1
Kos
Turdus merula
1
Podróżniczek
Luscinia svecica cyanecula
1
Śpiewak
Turdus philomelos
1
Jedyny retrap, to dymówka zaobrączkowana przez nas 23.08.2023 r. na noclegowisku na Jeziorze Kaliszańskim, czyli ok. 21 km na południe. Ptak był wówczas w 1 kalendarzowym roku życia.
Warto tu wspomnieć, że tylko jedna dymówka złapała się podczas obu nocnych odłowów.
W dniu 22.10.2024 r. nadeszła informacja powrotna o jednej z zaobrączkowanych przez nas rokitniczek. To osobnik w pierwszym kalendarzowym roku życia zaobrączkowany 18.08.2024 r. W dniu 31.08.2024 r., czyli 13 dni od zaobrączkowania, znaleziono go martwego (świeży) w miejscowości Eggerstanden, APPENZELL w Szwajcarii, w odległości 833 km.
Jerzy Dąbrowski, Bronisława Peplińska i Dariusz Sałata
W dniach 20.08 – 8.09.2023 r. na Jeziorze Kaliszańskim w Kamienicy odłowiliśmy trochę siewkowców, w tym 13 biegusów zmiennych Calidris alpina. Nie robiliśmy sobie wielkich nadziei na informacje powrotne, zwłaszcza, że w tym roku jezioro zupełnie się zmieniło. Miejsca w których była piaszczysta plaża, na której żerowały siewkowce, są jakieś pół metra pod wodą.
A jednak doczekaliśmy się. W dniu 17.07.2024 r. w okolicach miejscowości Angsnaset i Skador na południu Szwecji został złapany jeden z naszych biegusów zmiennych, zaobrączkowany 8.09.2023 r. jako ptak w pierwszym kalendarzowym roku życia. Teraz jest samcem w drugim kalendarzowym roku życia. Jeśli chodzi o pomiary, to długość skrzydła mu się nie zmieniła. Co innego jeśli chodzi o masę. Przy obrączkowaniu ważył 35,5 g, a przy ponownym stwierdzeniu 46,0 g. Dystans czasowy dzielący te dwa momenty, to 313 dni, a odległość dzieląca miejsca zaobrączkowania i ponownego stwierdzenia, to 392 km.
Dlaczego “Szwecja po raz drugi”? W dniu 5.07.2024 r. odnotowano w Szwecji jedną z naszych gęgaw – opis w “Artykułach”.
Kontynuacja poprzedniego łapania, ale w miejscu odległym o 600 metrów w górę Wełny, czyli w trzcinowiskach nad stawem w dolinie Wełny. Odłowy prowadziliśmy przez 3 wieczory, 1 cały dzień i 2 poranków. Złapały się 290 ptaków z 20 gatunków, w tym 30 retrapów. Trzciny w tym miejscu były w lepszej kondycji i przylegały bezpośrednio do lustra wody, a z drugiej strony do rozległych łąk kośnych. Nie było tutaj żadnego noclegowiska. Dominantami były: potrzos i niewiele mu ustępujący trzcinniczek.
Pełna lista odłowu przedstawia się następująco:
Nazwa polska
Nazwa łacińska
Liczba
Potrzos
Emberiza schoeniclus
66 + 13 retrapów
Trzcinniczek
Acrocephalus scirpaceus
62 + 7 retrapów
Rokitniczka
Acrocephalus schoenobaenus
25+ 1 retrap
Pliszka żółta
Motacilla flava
25
Trzciniak
Acrocephalus arundinaceus
15 + 3 retrapy
Dymówka
Hirundo rustica
16
Mazurek
Passer montanus
13 + 1 retrap
Bogatka
Parus major
6 + 2 retrapy
Kapturka
Sylvia atricapilla
6
Pierwiosnek
Phylloscopus collybita
4 + 1 retrap
Brzęczka
Locustella luscinioides
4
Łozówka
Acrocephaus palustris
3
Makolągwa
Carduelis cannabina
3
Modraszka
Cyanistes caeruleus
2 + 1 retrap
Potrzeszcz
Miliaria calandra
3
Gąsiorek
Lanis collurio
2
Cierniówka
Sylvia communis
2
Kos
Turdus merula
1 + 1 retrap
Słowik rdzawy
Luscinia megarhynchos
1
Pleszka
Phoenicurus phoenicurus
1
Jeśli chodzi o retrapy, to wszystkie, z wyjątkiem dwóch, zostały zaobrączkowane tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach:
VII-VIII 2024 – 18 w tym: 9 potrzosów, 4 trzcinniczki, 3 trzciniaki, 1 rokitniczka i 1 kos,
VI 2024 – 4 w tym: 2 potrzosy, 1 modraszka i 1 pierwiosnek,
VII 2023 – 1 potrzos,
VII 2022 – 2 trzcinniczki,
IX-X 2021 – 2 w tym: 1 potrzos i 1 mazurek,
VII 2021 – 1 trzcinniczek.
Dwie pozostałe informacje, to bogatki zaobrączkowane jako pisklęta w naszych budkach na powierzchni “OLSZYNA” w dniu 11.05.2024 r., czyli w odległości ok. 900 m od stawu.
Po krótkiej przerwie, kontynuacja łapania w trzcinowiskach porastających łąki i starorzecza w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny. Odłowy prowadziliśmy przez 6 wieczorów, 1 cały dzień i 5 poranków. Złapały się 262 ptaki z 22 gatunków, w tym 6 retrapów. Liczebność Acrocephalusów wyraźnie spadła, natomiast rozbudowało się noclegowisko makolągw, które okazały się zdecydowanym dominantem. Niewątpliwą atrakcją tego łapania była dziwonia – dorosła samica.
Pełna lista odłowu przedstawia się następująco:
Nazwa polska
Nazwa łacińska
Liczba
Makolągwa
Carduelis cannabina
149
Trzcinniczek
Acrocephalus scirpaceus
39 + 2 retrapy
Rokitniczka
Acrocephalus schoenobaenus
14+ 1 retrap
Dymówka
Hirundo rustica
10
Potrzos
Emberiza schoeniclus
8 + 2 retrapy
Trzciniak
Acrocephalus arundinaceus
7 + 1 retrap
Łozówka
Acrocephalus palustris
6
Modraszka
Cyanistes caeruleus
4
Pierwiosnek
Phylloscopus collybita
4
Cierniówka
Sylvia communis
2
Czarnogłówka
Poecile montanus
2
Zimorodek
Alcedo atthis
1
Dzwoniec
Carduelis chloris
1
Trznadel
Emberiza citrinella
1
Dziwonia
Erythrina erythrina
1
Muchołówka żałobna
Ficedula hypoleuca
1
Sójka
Garrulus glandarius
1
Mazurek
Passer montanus
1
Kapturka
Sylvia atricapilla
1
Piegża
Sylvia curruca
1
Kos
Turdus merula
1
Śpiewak
Turdus philomelos
1
Jeśli chodzi o retrapy, to wszystkie zostały zaobrączkowane tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach: