Ptaki Okolic Rogoźna

Po dwumiesięcznej przerwie wróciliśmy w dolinę Wełny w Cieślach, na punkt “WODOCIĄGI”. Odłowy trwały przez piątkowe popołudnie, całą sobotę i niedzielne przedpołudnie. W trzcinowiskach oczywiście całkowity brak wody. Złapało się 340 ptaków z 25 gatunków, w tym 32 retrapy. Sieci ustawiliśmy we wszystkich możliwych na tym terenie typach środowiska. W trzcinowiska (już z tegorocznych źdźbeł) przylatywały na noclegowisko, niezbyt jeszcze liczne, szpaki i dymówki. Te ostatnie wabiliśmy przy pomocny głosu z magnetofonu. Większość odłowionych dymówek stanowiły tegoroczne młode – 63%. Wśród dorosłych zdecydowanie więcej było samców – 19; samic tylko 8. Jest to zrozumiałe, ponieważ dla tego gatunku jest to pełnia sezonu lęgowego i znaczna część samic zajęta jest wysiadywaniem jaj z drugiego lęgu. Niewątpliwą ozdobą łapania były zimorodki. Pierwszy złapał się dorosły samiec – oznaczeniu wieku przesądzają koralowoczerwone nogi.

Później złapały się równocześnie trzy tegoroczne młode – 2 samice i 1 samiec.

Inne rzadziej łapane ptaki to: zaganiacz,  dzięciołek i po długiej przerwie największa z naszych pokrzewek – jarzębatka.

Wśród odłowionych ptaków znalazła się również jednooka cierniówka. Wyglądało na to, że straciła oko jakiś czas temu, ale była w dobrej kondycji.

No i jak zwykle pełna lista odłowu:

Jeśli chodzi o retrapy,  to większość (poza trzema) została zaobrączkowana tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach:

• V 2022 – 7 w tym: 5 rokitniczek, 1 kapturka, 1 kos,
• IV 2022 – 1 makolągwa,
• I 2022 – 1 dzwoniec (karmnik ok. 200 m),
• IX-X 2021 – 2 w tym: 1 kos i 1 potrzos,
• VII-VIII 2021 – 6 w tym: 4 trzcinniczki, 1 potrzos, i 1 kapturka,
• VI 2021 – 2 w tym: 1 rokitniczka i 1 łozówka,
• IX-X 2020 – 2 w tym: trzciniak i 1 mazurek,
• VII-VIII 2020 – 5 w tym: 1 łozówka i 4 trzcinniczki,
• VII 2019 – 2 w tym: 1 trzcinniczek i 1 łozówka,
• IV 2019 – 2 w tym 1 łozówka i 1 trzcinniczek,
• VII 2018 – 1 cierniówka.

Jedną bogatkę zaobrączkowaliśmy jako pisklę w naszej budce na pobliskiej powierzchni “Olszyna” w 30.05.2020 roku. Mazurek pochodził z odłowu na odległym o 1,5 km ściernisku po kukurydzy w dniu 14.11.2021 r. Jedna z dymówek nosiła obrączkę, którą założyliśmy 4.09.2021 r. na noclegowisku w Boguniewie – odległość 7,6 km.

Nie było tym razem ptaków z bardzo starymi obrączkami, ale złapały się dwa z lipca 2019 r. należące do bliźniaczych gatunków sprawiających czasem kłopoty przy oznaczaniu: łozówka i trzcinniczek.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Odłowy w kolni oknówek Delichon urbicum zlokalizowanej pod okapem budynku gospodarczego w jednym z gospodarstw rolnych w Gościejewie. To drugi odłów w tej samej kolonii, więc spodziewaliśmy się informacji powrotnych o ptakach zaobrączkowanych tutaj przed rokiem. O świcie ustawiliśmy sieci na całej długości budynku, od okapu dach aż do ziemi. Niestety spóźniliśmy się nieco, i niektóre osobniki wyleciały z gniazd zanim byliśmy gotowi do odłowu.

Gdy rozjaśniło się,  z gniazd sukcesywnie wylatywały dorosłe ptaki i lotne młode. Obrączkowaliśmy również pisklęta przebywające w gniazdach. W sumie odłowiliśmy 92 oknówki. Wśród odłowionych ptaków było 50 piskląt w bardzo różnym wieku, 17 tegorocznych lotnych młodych oraz 25 dorosłych: 10 samców i 15 samic.

Odłów dymówek w stajni koło Wągrowca. To drugie łapanie w tym obiekcie. Pierwsze przeprowadziliśmy przed rokiem, tj. 3.07.2021 r. Miejsce idealne do tego typu pracy, ponieważ posiada tylko dwie bramy, które można z łatwością zasłonić sieciami w celu odłowu dorosłych ptaków. W obu latach obrączkowaliśmy pisklęta znajdujące się w gniazdach oraz ptaki lotne, czyli w większości ich rodziców. W obu łapaniach pojawiły się nieliczne wróble. Poniżej opiszemy obydwa odłowy oddzielnie.

3 .07.2021 r.

Pełna lista z odłowu:

Liczba piskląt w poszczególnych gniazdach była następująca:

• 6 piskląt – 1 gniazdo,
• 5 piskląt – 5 gniazd,
• 4 pisklęta – 4 gniazda,
• 3 pisklęta – 2 gniazda,
• 2 pisklęta – 1 gniazdo,
• 1 pisklę – 1 gniazdo.

Jak widać, najczęściej lęgi składały się z 5 lub 4 piskląt. Średnia wielkość lęgu wyniosła 4,0. Nie uwzględniono gniazd w których były podloty z których niektóre mogły już opuścić gniazdo. Jeśli chodzi o dorosłe ptaki, to odłowiono 15 samic, 12 samców i 2 osobniki bez określenia płci.

28 .06.2022 r.

Pełna lista z odłowu:

Liczba piskląt w poszczególnych gniazdach była następująca:

• 6 piskląt – 0 gniazd,
• 5 piskląt – 6 gniazd,
• 4 pisklęta – 5 gniazd,
• 3 pisklęta – 3 gniazda,
• 2 pisklęta – 0 gniazd,
• 1 pisklę – 0 gniazd.

Podobnie jak w poprzednim roku, najczęściej lęgi składały się z 5 lub 4 piskląt. Średnia wielkość lęgu wyniosła 4,2. Nie uwzględniono gniazd w których były podloty z których niektóre mogły już opuścić gniazdo. Jeśli chodzi o dorosłe ptaki, to odłowiono 17 samic, 20 samców i 2 osobniki bez określenia płci.

Jak widać sytuacja w tym miejscu bardzo podobna w obu latach.

Jeśli chodzi o retrapy,  to w pierwszym roku nie było ich, ale jeden z zaobrączkowanych ptaków zaobrączkowany w Łaziskach jako pisklę, złapał się na noclegowisku na Jeziorze Rogozińskim, w odległości 16 km, w dniu 26.08.2021 r.  W czasie tegorocznej kontroli stajni złapaliśmy 5 ptaków z naszymi obrączkami założonymi 3.07.2021 r. Wówczas były to 2 dorosłe samce, 2 dorosłe samice i 1 pisklę. Jeśli chodzi o wróbla, to retrapem była samica oznakowana przed rokiem jako dorosła.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Pierwsze w tym roku łapanie na terenie żwirowni w Cieślach. Odłowy trwały od sobotniego popołudnia do niedzielnego przedpołudnia. Zasadniczym celem było odłowienie gniazdujących tam gęsi. Niestety młode już są lotne i opuściły teren lęgowiska. Drugi cel, to najprawdopodobniej ostatnie odłowy brzegówek, z uwagi na zakończenie eksploatacji i prowadzone prace rekultywacyjne.

Użyliśmy tylko siedmiu sieci: 4 o dużych oczkach, 2 o średnich i 1 o małych. Złapały się 22 ptaki z 4 gatunków, w tym 4 retrapy. Z tej liczby, siedem trzciniaków to pisklęta zaobrączkowane w gniazdach w czasie przeszukiwania trzcinowisk. W czasie penetracji trzcinowisk zerwały się kolejno cztery bąki Botaurus stellaris, ale nie trafiliśmy na żadne gniazdo tego gatunku. Nie znaleźliśmy też gniada błotniaków stawowych Circus aeruginosus, które z cała pewnością gniazdują tutaj. Jak prawie każdego roku złapał się brodziec samotny. Najwięcej adrenaliny przysporzyła jednak gęgawa, która złapała się w sieć, która o dziwo wytrzymała. To pierwsza gęś oznakowana kolorową obrożą na tym stanowisku.

A to pełna lista odłowu:

Nieplanowanymi gośćmi w naszych sieciach były dwa gołębie pocztowe, które zapewne wylądowały na żwirowni, żeby ugasić pragnienie. Obydwa miały obrączki zawierającymi min. telefon kontaktowy do hodowcy. Jeden był zagraniczny a drugi krajowy i na ten drugi zadzwoniliśmy. Okazało się, że ptak (zapewne ten drugi też) został tego dnia rano wypuszczony koło Szczecina, a jego celem były Kielce. Umówiliśmy się z hodowcą, że da znać o powrocie ptaka i otrzymaliśmy takie potwierdzenie.

Jeśli chodzi o retrapy,  to były nimi tylko brzegówki –  ptaki zaobrączkowane tutaj w następujących terminach:

• 23 VI 2021 – 2,
• 18 VIII 2018 – 1,
• 21 VII 2015 – 1.

Wszystkie zostały zaobrączkowane jako ptaki dorosłe. Najstarszy z nich ma więc przynajmniej 8 lat i jest najstarszą naszą brzegówką.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Łapanie w kolonii lęgowej śmieszek Chroicocephalus ridibundus na Jeziorze Łęgowskim w Wągrowcu. O 1 dzień wcześniej niż w ubiegłym roku, tj. 23.06.2022 r., ale jak się okazało o tydzień za późno postanowiliśmy odłowić część piskląt. Niestety okazało się, że większość młodych ptaków jest już lotnych. Planowaliśmy odłowić 150 młodych śmieszek. Złapaliśmy 65 śmieszek, w tym 64 pisklęta i 1 dorosłego osobnika zaplątanego w żyłki wędkarskie. Wszystkie ptaki otrzymały metalowe obrączki i na drugą nogę plastikowe, które dają się odczytać ze znacznej odległości.

Teraz pozostaje czekać na informacje o spotkaniach naszych śmieszek w różnych częściach Polski i Europy. Ptaki zaobrączkowane przez nas w 20221 r. stwierdzono min. w: Holandii – 1, Wielkiej Brytanii – 6, okolicach Chojnic na Pomorzu – 1. Wiosną br. 2 ptaki widziano w kolonii lęgowej w Szczodrzykowie i 2 w miejscu zaobrączkowania, tj. na Jez. Łęgowskim.

INFORMACJE O PTAKACH ZAOBRĄCZKOWANYCH W OPISANYM WYŻEJ ŁAPANIU: 

1. 10.07.2022 r. Kołobrzeg, 17 dni, 187 km. Odczytano nr kolorowej obrączki.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Wokół tego jeziora ciągnie się  największa z naszych “linii budkowych. Na długości ok. 4,5 km znajduje się ich aż 100. Tym razem jednak postanowiliśmy spojrzeć na okalające jezioro szuwary z drugiej strony, tj. od strony wody. Dzięki uprzejmości miejscowego WOPRu dokonaliśmy przeglądu tego, co dzieje się na bardzo licznych pomostach wędkarskich, z których część znajduje się złym stanie i nie jest już używana przez wędkarzy. Właśnie te ostatnie są wykorzystywane przez ptaki jako miejsca odpoczynku, ale również jako platformy lęgowe.

Podczas tej kontroli stwierdziliśmy gniazdowanie na pomostach następujących gatunków: śmieszka Chroicocephalus ridibundus, rybitwa rzeczna Sterna hirundo, bączek Ixobrychus minutus, czernica Aythya fuligula, głowienka Aythya ferina i krzyżówka Anas platyrhynchos.

Złapaliśmy 6 piskląt z 3 gatunków:

Część młodych śmieszek była już lotna, ale były też gniazda na których samice jeszcze wysiadywały jaja. Wysiadywały jeszcze również rybitwy rzeczne, więc wrócimy tam jeszcze za ok. 3 tygodnie.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Obrączkowanie jaskółek w jednym z gospodarstw w Mikołajewie, gdzie od lat w czerwcu i lipcu znakujemy pisklęta dymówek i odławiamy część ptaków dorosłych. Jedno z piskląt z 6 czerwca było 5-tysięcznym ptakiem zaobrączkowanym w tym roku. Jeśli chodzi o płeć odłowionych Wdorosłych osobników, to samic było 16, a samców 9.

W obu dniach oznakowaliśmy 101 piskląt z 22 lęgów. Liczba piskląt w poszczególnych gniazdach była następująca:

• 6 piskląt – 2 gniazda,
• 5 piskląt – 11 gniazd,
• 4 pisklęta – 7 gniazd,
• 3 pisklęta – 2 gniazda.

Jak widać, najczęściej lęgi składały się z 5 piskląt. Dodatkowo w dwóch gniazdach z 4 pisklętami było po 1 niezalężonym jaju. W dobrych latach większość pierwszych lęgów, a z takimi mieliśmy do czynienia, jest 6 piskląt.

Przy okazji zaobrączkowaliśmy pisklęta oknówek z 10 gniazd. Tutaj wielkość lęgów przedstawiała się następująco:

• 5 piskląt – 6 gniazd,
• 4 pisklęta – 3 gniazda,
• 3 pisklęta – 1 gniazdo.

W jednym ze starych gniazd dymówki znaleźliśmy lęg kopciuszków.

A to pełna lista z odłowu:

Pierwsze tej wiosny łapanie w zakrzewionej części doliny Wełny. Odłowy trwały trzy pełne dni i jeden wieczór. Złapało się 207 ptaków z 37 gatunków, w tym 40 retrapów. Sieci ustawiliśmy we wszystkich możliwych na tym terenie typach środowiska. W trzcinowiska przylatywały na noclegowisko pliszki żółte. Przy pomocny głosu z magnetofonu udało się też zwabić dymówki; niestety tylko dwie. Jak widać na zamieszczonej poniżej liście, różnorodność była bardzo duża, choć liczebność większości gatunków niewielka. Niewątpliwymi rarytasami tego odłowy były: błotniak stawowy (pierwszy odłów dorosłego osobnika), kukułka i krętogłów.

Łapały się też dwa gatunki słowików, co niezbyt często się zdarza. Jeden z osobników był najprawdopodobniej mieszańcem międzygatunkowym, ponieważ miał wszystkie cechy charakterystyczne dla słowika szarego, a ubarwienie rdzawego.

No i jeszcze jedna para blisko spokrewnionych i bardzo podobnych gatunków (zwłaszcza jeśli mamy do czynienia z młodymi lub samicami): pleszka i kopciuszek.

Jeśli chodzi o retrapy,  to większość (poza jednym) została zaobrączkowana tutaj lub w innych miejscach doliny Wełny w Cieślach w następujących terminach:

• III 2022 – 1 potrzos,
• XII 2021 – 1 bogatka (karmnik ok. 200 m),
• IX 2021 – 2 w tym: 1 bogatka i 1 mazurek,
• VII 2021 – 11 w tym: 1 mazurek, 1 sikora uboga, 1 czarnogłówka, 1 piegża, 1 trzciniak, 1 pliszka żółta, 1 słowik rdzawy, 1 słowik szary, 1 brzęczka i 2 kosy,
• III-IV 2021 – 6 w tym: 2 piecuszki, 1 dzięcioł duży, 1 rudzik, 1 pliszka żółta i 1 śpiewak,
• IX 2020 – 2 w tym: 1 sikora uboga i 1 rokitniczka,
• VII 2020 – 3 w tym: 1 słowik rdzawy, 1 kapturka i 1 piecuszek,
• III 2020 – 2 w tym: 1 kos i 1 strzyżyk,
• IV 2020 – 2 piecuszki,
• X 2019 – 1 potrzos,
• VII 2019 – 2 w tym: 1 trzcinniczek i 1 piecuszek,
• IV 2019 – 2 w tym 1 kos i 1 kapturka,
• VII 2018 – 3 w tym: 1 cierniówka i 2 piecuszki,
• IX 2015 – 1 pliszka żółta.

Jedną bogatkę zaobrączkowaliśmy jako pisklę w naszej budce na pobliskiej powierzchni “Olszyna” w 30.05.2020 roku.

Najstarszym odłowionym ptakiem była pliszka żółta zaobrączkowana 4.o9.2015 r. na zbiorowym noclegowisku w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny jako samiec w pierwszym kalendarzowym roku życia. Ptak ten ma już więc 7 lat. Innego osobnika pliszki żółtej w wieku 7 lat odłowiliśmy 15.04.2019 r. Tylko raz złapaliśmy tutaj starszego przedstawiciela tego gatunku, w wieku 8 lat. Miało to miejsce 18.04.2018 r.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Łapanie w okolicach żwirowni w Cieślach. Ustawiliśmy 350 m sieci o różnych wielkościach oczka (16, 19 i 60 mm) w zakrzewieniach śródpolnych, zadrzewieniu porastającym stare wyrobisko, drągowinie sosnowej i na obrzeżach starodrzewia. W godz. 8⁰⁰ – 18⁰⁰, złapało się 25 ptaków z 8 gatunków, w tym 4 retrapy. Pogoda była zdecydowanie wiosenna i niestety dość wietrzna przez większość czasu. Wynik dramatycznie niski. Dla porównania weekendowy odłów 26-28.03.2021 (2 dni) na terenie podobnym (Cieśle – “WODOCIĄGI”) dał wynik: 180 ptaków z 27 gatunków w tym 25 retrapów.  Były wśród nich typowe wiosenne ptaki: piecuszek, pierwiosnek i kapturka. Teraz nie było żadnego aspektu wiosennego.  Przy tym ubóstwie ciekawostką był stary rudzik. Zwykle łapią się ptaki w 2 kalendarzowym roku życia (kremowe “perełki” na skrzydle i zaostrzone sterówki). Dorosły nie ma “perełek”, a końce sterówek są zaokrąglone.

Złapały się w tym samym czasie dwie bliźniaczo podobne sikory: czarnogłówka i sikora uboga. Zrobiliśmy więc trochę zdjęć poglądowych, gdzie obydwa ptaki są na tym samym zdjęciu, czyli nie ma różnic oświetleniu, ekspozycji, itp.

To łapanie, podobnie jak odłowy przy karmniku, pokazuje że tegoroczna wiosna jest inna niż przez kilka ostatnich lat.

A to pełna lista odłowu:

Jeśli chodzi o retrapy,  to wszystkie zostały zaobrączkowane tutaj w następujących terminach:

• 13 XII 2021 – 1 bogatka – nocująca w budce,
• 19 XII 2020 – 1 bogatka – nocująca w budce,
• 4 IV 2020 – 2 raniuszki – dwa kolejne numery obrączek.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Czternaste tej zimy łapanie przy karmniku w Łoskoniu. Aura niezmiennie wczesnowiosenna – rankiem + 2^oC. Od świtu do 8⁰⁰ złapało się 7 ptaków z 5 gatunków, w tym 1 retrap. Przed rokiem (24.03.2021) do godz. 8⁰⁰ złapały się 64 ptaki z 7 gatunków. Z uwagi na małą liczbę ptaków analiza nie wchodzi w rachubę. Wygląda na to, że jest to już ewidentny koniec przelotu. Potwierdzają to obserwacje przy innych karmnikach. Podsumowanie całego odłowu przy karmniku wkrótce w “Artykułach”.

A to pełna lista z odłowu:

Był tylko jeden retrap – dzięcioł średni zaobrączkowany tutaj 15.01.2022 r.

W maju br. nadeszła informacja o jednym ze złapanych tego dnia grubodziobów. Samica (na zdjęciu wyżej) została 8.05.2022 r. znaleziona martwa w miejscowości Ogre w ŁOTWIE, w odległości 669 km od naszego karmnika.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska