Ptaki Okolic Rogoźna

Pierwsze łapanie przy karmniku w tej lokalizacji. Jest to teren zabudowy rekreacyjnej w znacznej części porośnięty zadrzewieniami sosnowo-brzozowymi. W niewielkiej odległości (0,5 – 2,3 km) znajduje się nasza “powierzchnia budkowa” obejmująca 56 budek lęgowych przeznaczonych dla sikor. Od 2013 roku obrączkujemy tam ptaki zarówno w okresie lęgowym, jak i nocujące w budkach w okresie zimowym. Pogoda jesienno-zimowa, tj. z temperaturą ok. +2⁰C, bez opadów i wiatru. Powietrze było jednak bardzo wilgotne więc zimno było bardzo przenikliwe. Ptaki są tutaj dokarmiane głównie słonecznikiem i pszenicą oraz gotowymi kulkami tłuszczowymi.

Od świtu do 13.30 złapało się 111 ptaków z 7 gatunków, w tym 6 retrapów. Dominantem były oczywiście bogatki. Trzykrotnie mniej było modraszek.  Próba dla bogatki była wystarczająca do analizy. Ptaki młode (w drugim kalendarzowym roku życia) stanowiły 75,0%, a dorosłe tylko 25,0%. Jeśli chodzi o płeć, to samic było 48,7% a samców 51,3%. Podobnie proporcje wyglądały u modraszki, ale próba była zbyt mała, więc wartość statystyczna jest wątpliwa. Złapały się sikory z 5 gatunków – zabrakło tylko czubatki.

Wśród odłowionych bogatek było siedem z owrzodzeniami w okolicach oczu lub dzioba.

A to pełna lista z odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Bogatka	Parus major	71 + 5 retrapów
Modraszka	Cyanistes caeruleus	24+ 1 retrap
Czarnogłówka	Poecile montanus	3
Mazurek	Passer montanus	2
Sikora uboga	Poecile palustris	2
Sosnówka	Periparus ater	2
Sójka	Garrulus glandarius	1

 

Zanim przejdziemy do retrapów, to przytoczmy wyniki na temat wielokrotnych odłowów w tym dniu. Było takich osobników 24, w tym dodatkowych odłowów: 1x – 22; 2x – 1; 3x -1. Jeśli chodzi o ptaki ze starszymi obrączkami, to złapało się 5 bogatek, które zobrączkowaliśmy jako pisklęta naszej powierzchni “OWCZEGŁOWY”, w tym 4 w 2021 i 1 w 2020 r. Wśród tych z 2021 roku były dwie bogatki z jednego lęgu. Odległość budek od karmnika wynosiła: 1000, 1000, 900, 810 i 700 m. Perełką wśród retrapów była modraszka z litewską obrączką – dane zaobrączkowania zamieścimy po otrzymaniu informacji z zagranicznej centrali.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Po trzymiesięcznej przerwie postanowiliśmy zajrzeć w trzcinowiskach porastające łąki i starorzecza w pobliżu ujścia Małej Wełny do Wełny. Odłów trwał przez jeden wieczór i kolejne dwa dni. W czasie tego łapania temperatura była w okolicach zera stopni i utrzymywała się niewielka pokrywa śniegu. Złapało się 25 ptaków z 5 gatunków, w tym 13 retrapów.  Zgodnie z oczekiwaniami dominantem były modraszki. Na noclegowisku pojawiły się nielicznie zimujące potrzosy. W dzień zabrakło wąsatek, a na noclegowisku makolągw.

A to pełna lista odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Modraszka	Cyanistes caeruleus	6 + 10 retrapów
Potrzos	Emberiza schoeniclus	3 + 1 retrap
Bogatka	Parus major	1 + 2 retrapy
Trznadel	Emberiza citrinella	1
Strzyżyk	Troglodytes troglodytes	1

Jeśli chodzi o retrapy,  to większość została zaobrączkowana tutaj w następujących terminach:

• XII 2021 – 1  potrzos,
• XI 2021 – 4 w tym: 3 modraszki i 1 bogatka,
• IX 2021 – 2 modraszki,
• VII 2021 – 1 modraszka,
• VIII 2018 – 1 modraszka.

Pozostałe  retrapy pochodziły z innych, niezbyt odległych miejsc:

• XII 2021 – 1  bogatka – karmnik przy ul. Krańcowej – 850 m,
• IX 2021 – 1 modraszka – WODOCIĄGI – 700 m,
• VIII 2021 –  1 modraszka – Jezioro Rogozińskie – 1,55 km,
• VI 2021 – 1 modraszka-pisklę, las “Olszyna” – 2,6 km.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Dalszy ciąg odłowów (6 dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, na obrzeżach osiedla domów wielorodzinnych. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki, a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Pogoda się zmieniła (cieplej i brak śniegu), więc zainteresowanie karmnikiem było mniejsze. Złapały się 82 ptaki z 10 gatunków, w tym 40 retrapów. Dominantem były bogatki, ale dzwońców wciąż było sporo. Wśród odłowionych zięb znów był jeden z chorobowymi zmianami na nogach spowodowanymi najprawdopodobniej przez świerzbowce.

Złapał się też jeden srokosz. Ten osobnik miał białą plamę na skrzydle sięgającą aż na lotki drugorzędowe. Mieliśmy już takiego w grudniu, ale wówczas nie zrobiliśmy zdjęcia.

A to pełna lista odłowu:

Retrapy stanowiły aż 48,8%. Podobnie jak we wcześniejszych dniach, “retrapiły się” przede wszystkim bogatki – tylko trzy były bez obrączki. Podobnie jak poprzednio, były to głównie ptaki zaobrączkowane przez nas tutaj w okresie X-XII 2021 r. Dwa retrapy, to bogatkii zaobrączkowane również tutaj ale poprzedniej jesieni i zimy: 11.11.2020 i 10.01.2021 r. Złapały się też dwa ptaki zaobrączkowane w XI 2021 na odległym o 1 km polu: mazurek i bogatka. Najciekawszym jednak ptakiem był dzwoniec zaobrączkowany 7 I 2022 r. przy karmniku w Rościnnie a złapany przy naszym karmniku 24 I 2022 r. Oba miejsca dzieli dystans  11 km. Ten osobnik jest oznakowany również kolorową obrączką umożliwiającą identyfikację bez odławiania.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Drugie tej zimy łapanie przy karmniku w Łoskoniu. Pogoda jesienno-zimowa, tj. z temperaturą ok. 0⁰C, bez opadów i wiatru. Były nawet wiosenne aspekty w postaci pohukujących siniaków, które pewnie w tym roku postanowiły przezimować.

Przez cały dzień złapały się 142 ptaki z 12 gatunków, w tym 54 retrapy. Dominantem był bogatki. Sporo było też modraszek, mazurków i sikor ubogich.  Próba dla bogatki była wystarczająca do analizy. Ptaki młode (w pierwszym kalendarzowym roku życia) stanowiły 61,7%, a dorosłe tylko 38,3%. Jeśli chodzi o płeć, to samic było 45,0% a samców 55,5%. Rzadziej łapane ptaki przy tym karmniku zamieszczamy na zdjęciach poniżej.

A to pełna lista z odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Bogatka	Parus major	31 + 29 retrapów
Modraszka	Cyanistes caeruleus	15 + 14 retrapów
Mazurek	Passer montanus	25 + 2 retrapy
Sikora uboga	Poecile palustris	3 + 7 retrapów
Mysikrólik	Regulus regulus	2 + 2 retrapy
Dzwoniec	Carduelis chloris	3
Dzięcioł duży	Dendrocopos major	2
Zięba	Fringilla coelebs	2
Gil	Pyrrhula pyrrhula	2
Grubodziób	Cocc. coccothraustes	1
Dzięcioł średni	Dendrocopos medius	1
Kowalik	Sitta europaea	1

 

Zanim przejdziemy do retrapów, to kilka słów na temat którego jeszcze nigdy nie poruszaliśmy. Dziesięć ptaków złapało się 2 lub 3 razy. Dodatkowo cztery modraszki spotkaliśmy wieczorem nocujące w naszych budkach na powierzchni “Łoskoń”, przyległej do leśniczówki. Przeanalizowaliśmy masę poszczególnych osobników w kolejnych odłowach. U wszystkich wystąpił wyraźny przyrost masy ciała. U bogatek największy stwierdzony przyrost masy wyniósł 1,4 g przy masie ptaków mieszczącej się w granicach 15,6-19,7 g. U modraszek łapanych tylko przy karmniku największy stwierdzony przyrost masy wyniósł 0,8 g przy masie ptaków mieszczącej się w granicach 9,6-12,7 g. Znacznie większy przyrost masy stwierdzono u ptaków, które ważyliśmy po raz pierwszy o godz. 9.00, a ostatni w czasie kontroli w budkach już po zapadnięciu zmroku. Przyrosty te wyniosły: 1,5 g, 1,5 g, 1,6 g i 3,1 g. Ten ostatni wynik jest imponujący, bo oznacza przyrost o 30% w stosunku do pierwszego pomiaru.

No i teraz już standardowa analiza retrapów. Udział ich w całym odłowie wyniósł 38%. Największy był u sikor, dla bogatki i modraszki wyniósł 48%. Było wśród nich pięć modraszek zaobrączkowanych jako pisklęta w minionym  sezonie lęgowym w naszych budkach. Cztery pochodziły z powierzchni “Łoskoń” przylegającej do leśniczówki z karmnikiem, w tym dwoje piskląt z jednego lęgu. Jeden został oznakowany w budce na powierzchni “Buczyna”, w odległości 3,5 km od karmnika.

Pozostałe zostały zaobrączkowane tutaj w następujących terminach:

• XII 2021 – 15  w tym: 10 bogatek, 1 sikora uboga, 1 mazurek,  1 modraszka, 2 modraszki nocujące w budkach na pow. “Łoskoń”,
• III 2021 – 2  w tym: 1 modraszka i 1 mazurek,
• II 2021 – 10 w tym: 4 bogatki, 3 sikory ubogie, 2 modraszki i 1 mysikrólik,
• I 2021 – 14 w tym: 11 bogatek i 3 modraszki,
• III 2020 – 1 modraszka,
• II 2020 – 3 w tym: 2 sikory ubogie i 1 modraszka,
• I 2020 – 1 bogatka,
• XII 2018 – 2 bogatki,
• I 2016 – 1 sikora uboga.

Ten ostatni ptak – sikora uboga jest stałym bywalcem przy tym karmniku. Złapaliśmy ją już dwunasty raz. Była tutaj we wszystkie zimy od tej 2015/2016, która była pierwszą zimą w jej życiu. Obecna zima jest więc siódmą dla tego ptaka.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Odłowy (3 dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, na obrzeżach osiedla domów wielorodzinnych. W czasie tego łapania ściernisko po kukurydzy zostało zaorane. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki, a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapały się 123 ptaki z 8 gatunków, w tym 29 retrapów. Tym razem dominantem okazały się dzwońce. Liczne były również zięby i bogatki.

A to pełna lista odłowu:

Retrapy stanowiły 23,6%. “Retrapiły się” przede wszystkim bogatki – tylko jedna była bez obrączki. Z wyjątkiem dwóch, to ptaki zaobrączkowane przez nas tutaj w okresie X-XII 2021 r. Te dwa pozostałe, to ptaki zaobrączkowane również tutaj ale minionej zimy: dzwoniec z 1.02.2021 i bogatka z 10.01.2021.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

 

Odłowy (3 dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, na obrzeżach osiedla domów wielorodzinnych. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki, a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapało się 46 ptaków z 8 gatunków, w tym 14 retrapów. Tym razem dominantem okazały się zięby. Najciekawszym ptakiem była druga już tej zimy pustułka; tym razem była to dorosła samica.

A to pełna lista odłowu:

Odłowy (3 dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, na obrzeżach osiedla domów wielorodzinnych. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki, a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapało się 212 ptaków z 12 gatunków, w tym 41 retrapów. Tak, jak poprzednio, dominantem były dzwońce, i było ich znacznie więcej. Liczne były również bogatki. Niewątpliwa ciekawostką był zimujący strzyżyk. Złapały się też kolejne sierpówki.

Wśród dzwońców był osobnik, który najprawdopodobniej jako pisklę zaplątał się w jakieś nitki lub włosie, które spowodowały nieprawidłowy rozwój prawej nogi. Mieliśmy już w tym roku takiego osobnika, ale u tamtego nitki były wrośnięte i nie wszystkie udało się usunąć.

A to pełna lista odłowu:

Retrapy stanowiły 19,3%, czyli mniej niż poprzednio. Przyczyną tego zmniejszenia jest znacznie mniejszy udział bogatek. Wśród odłowionych bogatek retrapy stanowiły aż 76,7%, czyli niewiele mniej niż poprzednio. Znakomita większość, to ptaki zaobrączkowane przez nas tutaj w okresie X-XI 2021 r. Warto wymienić jedynie sześć zaobrączkowanych wcześniej. Pierwszy trzy, to ptaki zaobrączkowane na pobliskich “WODOCIĄGACH” w dniach 10-11.07.2021: bogatka, mazurek i dzięciołek. Ten ostatni na zdjęciach poniżej. Oznakowany jako ptak w pierwszym roku życia, bez oznaczenia płci, okazał się teraz samicą.

Dwa kolejne, to tutejsze ptaki z minionej zimy: bogatka zaobrączkowana 11.11.2020 i dzwoniec z 18.02.2021 r.. Drugi ptak, to mazurek oznakowany 19.12.2019 r. na terenie pobliskiej betoniarni. No i ostatni retrap, to mazurek zaobrączkowany na pobliskiej betoniarni 30.11.2019 r.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Odłowy (7 dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy, na obrzeżach osiedla domów wielorodzinnych. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapały się 164 ptaki z 12 gatunków, w tym 47 retrapów. Tym razem dominantem były dzwońce. Liczne były również bogatki i mazurki. Wyjątkowo dużo złapało się sierpówek żerujących na kukurydzy. Żerujące przy karmniku ptaki przyciągnęły wyjątkowego gościa – pustułkę. Najciekawsze w tym jest to, że ptak musiał polować “na piechotę”, ponieważ złapał się w pułapkę tunelową typu “wacek”. W czasie tego łapania, a dokładnie w dniu 16 grudnia przekroczyliśmy liczbę 15.000 zaobrączkowanych w tym roku ptaków. Tym kolejnym “tysięcznikiem” okazał się mazurek.

A to pełna lista odłowu:

Retrapy stanowiły aż 28,7%, a to głównie za sprawą bogatek. Wśród odłowionych bogatek retrapy stanowiły aż 84,0%. Znakomita większość, to ptaki zaobrączkowane przez nas tutaj w okresie X-XI 2021 r. Warto wymienić jedynie dwa zaobrączkowane wcześniej.Pierwszy to bogatka zaobrączkowana tutaj 11.11.2020 i złapana jeszcze dwukrotnie minionej zimy przy tym karmniku. Drugi ptak, to mazurek oznakowany 19.12.2019 r. na terenie pobliskiej betoniarni.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Odłowy (cztery dni) przy karmniku zlokalizowanym przy krzewach rosnących nad kanałem melioracyjnym biegnącym skrajem pola kukurydzy. Do karmnika wykładaliśmy całe słoneczniki a pod karmnikiem rozsypaliśmy owies i kukurydzę. Odłowy odbywały się w sieci i pułapki tunelowe ustawione na ziemi przy karmniku. Złapało się 178 ptaków z 9 gatunków, w tym 58 retrapów. Dominantem była bogatka. Liczne były również dzwońce. Stadka ptasiego drobiazgu przyciągają ptaki drapieżne. Tym razem były to srokosze. Ptaki należały do dwóch form. Jeden miał białe plamy na skrzydłach tylko w obrąbie lotek I rzędu, a drugi również na lotkach II rzędu. Niestety zdjęcie mamy tylko tego z mniejszą plamą.

A to pełna lista odłowu:

Retrapy stanowiły aż 32,6%, a to za sprawą bogatek i modraszek. Wśród odłowionych bogatek retrapy stanowiły 65,3%. Znakomita większość, to ptaki zaobrączkowane przez nas tutaj w okresie X-XI 2021 r. Warto wymienić jedynie trzy zaobrączkowane wcześniej bogatki. Jedna z nich, to dorosły samiec modraszki, którego zaobrączkowaliśmy jako pisklę w budce lęgowej na naszej powierzchni “Rudka” w dniu 19.05.2020 r. Odległość jaka dzieli te dwa miejsca, to 2,0 km. Drugi, to osobnik zaobrączkowany w lipcu br. na “WODOCIĄGACH”, tj. w odległości 500 m. Trzecia, to jedyny jak dotąd osobnik zaobrączkowany przy tym karmniku minionej zimy – 10.01.2021 r.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

Pierwsze tej zimy łapanie przy karmniku w Łoskoniu. Pogoda jesienno-zimowa, tj. z temperaturą ok. 0⁰C z pruszącym od czasu do czasu śniegiem. Przez cały dzień złapało się 65 ptaków z 10 gatunków, w tym 24 retrapy. Dominantem był bogatki. Próba dla bogatki była niewielka, ale nadająca się do analizy. Ptaki młode (w pierwszym kalendarzowym roku życia) stanowiły 46,7%, a dorosłe tylko 53,3%. Dokładnie takie same proporcje były ze względu na płeć, tj. samic było 46,7% a samców 53,3%. Wśród odłowionych ptaków było 8 mysikrólików, które odłowiliśmy wśród świerków (poz karmnikiem) z wykorzystaniem wabienia głosem z magnetofonu. Poniżej zdjęcia niezbyt częstych gości: gila i rudzika.

Sporo emocji dały trzy równocześnie złapane sójki (to pierwszy raz taki “triplecik”), które potrafią mocno podziobać przy wyjmowaniu.

Ciekawostką były też dwie modraszki. Jedna z nich (zdjęcie powyżej) nie miała trzech palców lewej nogi – to nasz ptak oznakowany tutaj 6.02.2021 r. Druga, ciekawa modraszka to ptak zaobrączkowany tutaj 7.03.2019 jako samiec w 2 kalendarzowym roku życia, czyli będący obecnie w czwartym kalendarzowym roku życia. Gdyby nie obrączka, zostałby oznaczony jako ptak w 2 kalendarzowym roku życia ponieważ na jego skrzydłach widać wyraźny kontrast między pokrywami I rzędu a resztą skrzydła. Typowy osobnik już jesienią 2019 roku powinien mieć całe skrzydła jednolicie ubarwione. Najprawdopodobniej jest to jakaś cecha osobnicza i ten ptak zawsze będzie miał tę “młodocianą” cechę upierzenia.

A to pełna lista z odłowu:

Nazwa polska	Nazwa łacińska	Liczba
Bogatka	Parus major	17 + 13 retrapów
Mysikrólik	Regulus regulus	8
Modraszka	Cyanistes caeruleus	1+ 6 retrapów
Mazurek	Passer montanus	7
Sikora uboga	Poecile palustris	1 + 3 retrapy
Kowalik	Sitta europaea	1 + 2 retrapy
Sójka	Garrulus glandarius	3
Pełzacz leśny	Certhia familiaris	1
Rudzik	Erithacus rubecula	1
Gil	Pyrrhula pyrrhula	1

 

Udział retrapów wśród ptaków odłowionych przy karmniku był duży – 42,1%. Wszystkie zostały zaobrączkowane tutaj w następujących terminach:

• V 2021 – 1 modraszka zaobrączkowana jako pisklę w naszej budce odległej o ok. 300 m,
• III 2021 – 3  w tym: 2 bogatki i 1 sikora uboga,
• II 2021 – 2 w tym: 1 kowalik i 1 modraszka,
• I 2021 – 9 w tym: 8 bogatek i 1 modraszka,
• II 2020 – 4 w tym: 1 bogatka, 1 kowalik, 1 sikora uboga i 1 modraszka,
• III 2019 – 1 modraszka,
• XII 2018 – 1 bogatka,
• I 2018 – 1 bogatka,
• III 2017 – 1 modraszka,
• I 2016 – 1 sikora uboga.

Dwa ostatnie ptaki zostały zaobrączkowane jako osobniki w 2 kalendarzowym roku życia. Obecnie więc modraszka znajduje się w szóstym, a sikora uboga w siódmym kalendarzowym roku życia. Obydwa te ptaki są dowodem na to, że warto prowadzić wieloletnie odłowy w tych samych miejscach, ponieważ wówczas można ocenić przeżywalność ptaków.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska