Browsed by
Autor: Jerzy Dąbrowski

CIEŚLE, UL. KRAŃCOWA 2 – 10.12.2023 R.

CIEŚLE, UL. KRAŃCOWA 2 – 10.12.2023 R.

Dalszy ciąg odłowów przy kanale melioracyjnym przebiegającym przez pola uprawne na obrzeżach osiedla budynków wielorodzinnych w Cieślach.

Prowadziliśmy je przy karmniku przez wszystkie 9 dni, zwykle z przerwą w środku dnia. Złapały się 163 ptaki z 11 gatunków, w tym 67 retrapów. Zdecydowanym dominantem były bogatki. U tego gatunku ptaki młode (w pierwszym kalendarzowym roku życia) stanowiły 83,7%, a dorosłe 16,3%. Jeśli chodzi o płeć, proporcje były następujące: samic było 58,6%, a samców 41,4%. Są to wciąż proporcje jakie występują w czasie wiosennego przelotu. Nasuwa się prosty wniosek – z uwagi na wyjątkowo ciepłą zimę, większa niż zwykle część przelotnych ptaków zatrzymała się na zimę u nas. Rzadkim gościem przy tym karmniku była pojedyncza czeczotka, srokosz i zimujący potrzos.

A teraz już pełna lista odłowu:

Jeśli chodzi o retrapy, to zacznijmy od ptaków stwierdzonych wielokrotnie. Było ich 32 i odławiane były jeszcze dodatkowe 57 razy, w tym:

  • 1 raz: 14 bogatek i 3 modraszki,
  • 2 razy: 7 bogatek i 1 modraszka,
  • 3 razy: 3 bogatki i 1 modraszka,
  • 4 razy: 3 bogatki.

Wymienione na wstępie 67 retraów, to ptaki zaobrączkowane w następujących lokalizacjach i terminach:

  • XI 2023 przy tym karmniku – 60 w tym: 51 bogatek, 8 modraszek i 1 mazurek,
  • XI 2023 przy ujściu Małej Wełny (~800 m) – 2 w tym: 1 bogatka i 1 strzyżyk,
  • I 2023 na polu słonecznika w Cieślach (~400 m)  – bogatka,
  • 19 V 2023 bogatka – pisklę w budce nr 20 “WEŁNA” (~7,1 km),
  • 16 V 2023 bogatka – pisklę w budce nr 30/4 “OLSZYNA” (~1,5 km),
  • 9 VII 2022 bogatka – pisklę w budce nr 10B “RUDKA” (~1,4 km),
  • 16 V 2022 modraszka- pisklę w budce ul. Harcerska w Owczegłowach (~2,9 km).

Dwa z opisanych wyżej ptaków zaobrączkowanych jako pisklęta spotkaliśmy  w czasie nocnej kontroli budek na powierzchni “RUDKA” (1,3 km od karmnika) w dniu 12 XII 2023. Były to bogatki zaobrączkowane przez nas jako pisklęta w budkach lęgowych, a później łapane przy karmniku:

  • 9 VII 2022 w budce nr 10B “RUDKA” (~1,4 km); nocowała w budce nr 9,
  • 16 V 2023 w budce nr 30/4 “OLSZYNA” (~1,5 km); nocowała w budce nr 8.

Widać, że wymienione wyżej dwie sikory i z pewnością wiele innych, mieszkają w lesie, a do osiedli ludzkich latają na “łatwe jedzonko”.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

KONIEC SEZONU 2023

KONIEC SEZONU 2023

Właśnie dobiegł końca rok 2023, a więc i “sezon obrączkarski 2023”. Dla nas, czyli Zespołu Obrączkarskiego ROGOŹNO zakończył się ostatniego dnia roku o godz. 16.30, kiedy zaobrączkowaliśmy ostatniego ptaka, którym był zimujący strzyżyk Troglodytes troglodytes.

Zaobrączkowaliśmy 15.616 ptaków z 98 gatunków. W tej liczbie 4.516 piskląt i 11.100 ptaków lotnych. To ilościowo najlepszy wynik w historii ZO ROGOŹNO. Pierwszy raz oznakowaliśmy gągoła Bucephala clangula i biegusa malutkiego Calidris minuta. Najliczniej obrączkowanymi ptakami były: dymówka Hirundo rustica –  4.918, bogatka Parus major – 3.829 i modraszka Cyanistes caeruleus – 2.323. Więcej szczegółów wkrótce, w osobnym artykule.

Dziękujemy wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób włączyli się w prace Zespołu. Mamy nadzieję, że liczne informacje powrotne o oznakowanych w tym  sezonie ptakach będą przez najbliższe lata powodem do satysfakcji z włożonego wysiłku. Życzymy Wam wszelkiej pomyślności we wszystkich przejawach działalności jakie podejmiecie w rozpoczynającym się Nowym Roku 2024. Mamy nadzieję, że nasza współpraca będzie kontynuowana w rozpoczynającym się roku z równie imponującymi rezultatami.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

PTAKI NOCUJĄCE W BUDKACH – MIKOŁAJEWO – XII 2023

PTAKI NOCUJĄCE W BUDKACH – MIKOŁAJEWO – XII 2023

Od dziesięciu lat prowadzimy kontrole nocne naszych budek lęgowych. To uzupełnienie obserwacji prowadzonych w okresie lęgowym. Jak dotąd publikowaliśmy niewiele materiałów dotyczących tych prac. Ten artykuł jest próbą przedstawienia wyników i analizy materiału zebranego w czasie jednej nocnej kontroli na pojedynczej powierzchni. Wybraliśmy powierzchnię “MIKOŁAJEWO”, założoną w marcu 2015 roku, na której znajduje się 45 budek lęgowych przeznaczonych dla sikor.

Kontrolę przeprowadziliśmy w dniu 23 grudnia 2023 r. w godz. 18.25 0 21.15. W 41 budkach nocowały ptaki, co daje frekwencję 91,11%. Jest to najwyższy wynik dla tej powierzchni. W minionych latach przedstawiał się następująco (tylko kontrole grudniowe): 2015 – 64,44%; 2016 – 55,56%; 2017 – 65,91%; 2018 – 75,00%; 2019 – 63,64%; 2020 – 77,27%; 2021 – 82,22%; 2022 – 84,44%. Widać wyraźną tendencję wzrostową. Stwierdziliśmy trzy ptaki należące do trzech gatunków – zestawienie poniżej.

Nazwa polska  Nazwa łacińska Nowe Retrapy  Razem
Bogatka Parus major 11 16  27
Kowalik Sitta europaea 7 4  11
Modraszka Cyanistes caeruleus 2 1  3
OGÓŁEM: 20 21  41

 

Jeśli chodzi o płeć nocujących osobników, to zdecydowanie więcej było samców – szczegóły w poniższej tabeli.

Nazwa polska  Nazwa łacińska Samce  Samice
Bogatka Parus major 19  8
Kowalik Sitta europaea 7  4
Modraszka Cyanistes caeruleus 2  1
OGÓŁEM: 28  13

 

Teraz zajmijmy się retrapami. Wszystkie, z wyjątkiem jednej bogatki, to ptaki zaobrączkowane na tej powierzchni. Dziesięć bogatek zostało zaobrączkowanych jako pisklęta w następujących latach i budkach:

  • 2023 r. w budkach nr: 11, 11, 15, 35,
  • 2022 r. w budkach nr: 02, 11, 11, 15, 16,
  • 2021 r. w budce nr: 01.

Poniżej mapka pokazujące przemieszczenia z miejsca wylęgu na zimowe nocowanie w dniu 23 XII 2023. Nie uwzględniono stwierdzeń pośrednich.

Kolejne ptaki, to samice zaobrączkowane w czasie wysiadywania jaj lub karmienia piskląt:

  • sezon 2022 r.: bogatka w budce nr 17(fioletowy) i modraszka w budce nr 07 (zielony),
  • sezon 2021 r.: bogatka w budce nr 27 (niebieski).

A oto obraz przemieszczeń tych trzech samic.

Z okresem lęgowym związany jest samiec bogatki zaobrączkowany w budce nr 13 w dniu 19 I 2020 r. jako osobnik po 2 kalendarzowym roku życia, czyli pochodzący z lęgu przed 2019 rokiem. W dniu 23 V 2021 r. został zidentyfikowany dzięki posiadaniu dodatkowej kolorowej obrączki, jako lęgowy w budce nr 12. W tej właśnie budce stwierdziliśmy go w czasie opisywanej kontroli. Wszystkie stwierdzenia tego samca na poniższej mapce. Kolejne stwierdzenia: 19 I 20 – nr 13; 11 II 20 – nr 11; 9 I 21 – nr 8; 14 II 21 – nr 10; 23 V 21 – nr 12; 15 XII 21 – nr 7; 9 I 22 – nr 12; 2 XII 22 – nr 7; 24 II 23 – nr 7; 23 XII 23 – nr 12. Będziemy go szukać w sezonie lęgowym, ale pewnie już dziś pilnuje w tym celu budki nr 12.

Dwie kolejne bogatki i wszystkie kowaliki, to ptaki zaobrączkowane w czasie nocnych kontroli, których nie stwierdzono nigdy w okresie lęgowym:

  • zima 2022/2023 –  2 kowaliki i 1 bogatka,
  • zima 2021/2022 –  1 kowalik i 1 bogatka,
  • zima 2020/2021 –  1 kowalik,
  • zima 2019/2020 –  0,
  • zima 2018/2019 –  1 kowalik.

Ostatni retrap, to samiec bogatki zaobrączkowany 23 X 2022 r. przy karmniku w Cieślach (odległość w linii prostej 6,08 km) i stwierdzany tam kilkakrotnie w okresie X 2022 – I 2023 r.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

LEŚNICZÓWKA “BUCZYNA” – 9.12.2023 R.

LEŚNICZÓWKA “BUCZYNA” – 9.12.2023 R.

Pierwsze tej zimy łapanie przy karmniku w Łoskoniu. Pogoda zimowa, bez opadów ale z dużą wilgotnością powietrza i pełnym zachmurzeniem. Temperatura około 00C.

Od świtu do 12.00 złapały się 163 ptaki z 9 gatunków, w tym 34 retrapy. Dominantem była bogatka. Ptaki młode (w pierwszym kalendarzowym roku życia) stanowiły 41,3%, a dorosłe 58,7%. Jeśli chodzi o płeć, to samic było 46,2% a samców 53,8%.  To proporcje typowo zimowe.

Wśród odłowionych ptaków znalazła się zięba z jedną nogą pokrytą brodawkami. Takie osobniki spotyka się regularnie i dotyczy to właśnie tego gatunku.

No i pełna lista z odłowu:

Nazwa polska  Nazwa łacińska  Liczba
Bogatka Parus major  89 + 16 retrapów
Mazurek Passer montanus  18 + 2 retrapy
Modraszka Cyanistes caeruleus  7 + 10 retrapów
Sikora uboga Poecile palustris  7 + 5 retrapów
Kowalik Sitta europaea  4
Zięba Fringilla coelebs  2
Rudzik Erithacus rubecula  1
Gil Pyrrhulapyrrhula  1
Dzięcioł średni Dendrocopos medius  1 retrap
OWCZEGŁOWY, UL. KLONOWA – 8.12.2023

OWCZEGŁOWY, UL. KLONOWA – 8.12.2023

Trzecie, po 6-dniowej przerwie, łapanie przy tym karmnikach. Pogoda wciąż późnojesienna, tj. z temperaturą powyżej zera i bez pokrywy śnieżnej.  Przez 5 godzin od świtu złapało się 55 ptaków z 6 gatunków, w tym 23 retrapy. W odłowie zdecydowanie dominowały bogatki.

A to pełna lista z odłowu:

Nazwa polska  Nazwa łacińska  Liczba
Bogatka Parus major 18 + 17 retrapów
Modraszka Cyanistes caeruleus 10 + 3 retrapy
Zięba Fringilla coelebs 3
Sosnówka Periparus ater 2 retrapy
Sikora uboga Poecile palustris  1 retrap
Dzięcioł duży Dendrocopos major  1

Jeśli chodzi o retrapy, to było ich bardzo dużo i większość została zaobrączkowana przy tym karmniku w następujących terminach:

  • 2 XII 2023 – 11 w tym: 6 bogatek, 2 modraszki, 2 sosnówki i 1 sikora uboga,
  • 18 XI 2023 – 7 bogatek,
  • 26 XII 2022 – 1 modraszka.

Kolejna grupa, to  ptaki  zaobrączkowane jako pisklęta w budkach lęgowych na powierzchni “OWCZEGŁOWY” zlokalizowane w odległości 0,6 – 1,6 km:

  •  maju 2023 – 3 bogatki.

I ostatni ptak, to bogatka zaobrączkowana 6 XI 2021 r. nad rowem przy ul. Wągrowieckiej w Rogoźnie – odległość 2,5 km.

Jerzy Dąbrowski

PIERWSZA SIKORA UBOGA

PIERWSZA SIKORA UBOGA

W dniu 8 grudnia 2023 r. po raz pierwszy spotkaliśmy nocującą w budce lęgowej sikorę ubogą Poecile palustris. Żeby zrozumieć, co w tym takiego sensacyjnego, pozwolę sobie krótko opisać okoliczności.

Od 2013 roku prowadzimy obserwacje ptaków gniazdujących w budkach lęgowych, ale teraz odkładamy na bok okres lęgowy. W okresie zimowym prowadzimy nocne kontrole budek, żeby sprawdzić jakie ptaki wykorzystują te urządzenia poza okresem lęgowym. Wszystko zaczęło się od powierzchni koło Owczegłów w Gminie Rogoźno obejmującej 56 budek. Obecnie mamy ich ponad 800 na 16 powierzchniach rozmieszczonych w okolicach Rogoźna, Wągrowca, Budzynia, Chodzieży i Kaczor. Najliczniej nocują w budkach bogatki, mniej licznie modraszki, kowaliki, a jeszcze rzadziej mazurki, wróble i dzięcioły. Do tej pory pojedyncze stwierdzenia mieliśmy dla strzyżyka i szpaka. Przy okazji sikory ubogiej postanowiliśmy zabawić się w statystykę tej naszej nocnej włóczęgi po lasach. Kontrola polega na wejściu po drabinie na wysokość umożliwiającą otwarcie budki. Jeśli jest zajęta, to wejście jest podwójne, bo ptaka trzeba zaobrączkować lub spisać noszoną już obrączkę, zmierzyć i zważyć.

No to teraz wyliczanka. Sikora uboga trafiła się w 12.213-tej kontroli budki. Odniesienie jej po zaobrączkowaniu było 19.157 wejściem na drabinę. Jak wysoko trzeba było wejść, żeby wyjąć pierwszą sikorę ubogą? W dniu kontroli na wysokość 2,7 m (pozycja stóp), ale sumując wszystkie wcześniejsze wejścia w czasie kontroli nocnych, wychodzi, że 47,8 km.

Nigdy jeszcze nie spotkaliśmy kolejnych trzech gatunków sikor: sosnówki, czarnogłówki i czubatki. Ciekawe, ile jeszcze kilometrów trzeba będzie wejść na drabinę, żeby zaliczyć takie spotkanie?

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

OWCZEGŁOWY, UL. KLONOWA – 2.12.2023

OWCZEGŁOWY, UL. KLONOWA – 2.12.2023

Drugie, po dwutygodniowej przerwie, łapanie przy tym karmnikach. Pogoda wciąż późnojesienna, tj. z temperaturą powyżej zera i bez pokrywy śnieżnej.  Przez 6 godzin od świtu złapało się 112 ptaków z 8 gatunków, w tym 31 retrapów. W odłowie zdecydowanie dominowały bogatki. U tego gatunku ptaki młode (w pierwszym kalendarzowym roku życia) stanowiły 73,8%, a dorosłe 26,2%. Jeśli chodzi o płeć, proporcje były następujące: samic było 44,0%, samców 54,8% i 1 osobnik o niepewnej płci 1,2%. Są to proporcje jakie występują w czasie zimowania, tj. wzrost w porównaniu z okresem przelotu udziału ptaków dorosłych i samców. Poniżej galeria wszystkich gatunków z tego łapania.

A to pełna lista z odłowu:

Nazwa polska  Nazwa łacińska  Liczba
Bogatka Parus major  61 + 23 retrapy
Modraszka Cyanistes caeruleus  8 + 4 retrapy
Zięba Fringilla coelebs  4
Sosnówka Periparus ater  3
Sikora uboga Poecile palustris  1 + 2 retrapy
Czarnogłówka Poecile montanus  1 + 2 retrapy
Mazurek Passer montanus  2
Czeczotka Acanthis flammea  1

Jeśli chodzi o retrapy, to zostały zaobrączkowane w następujących lokalizacjach i terminach:

–  przy tym samym karmniku:

  • 18 XI 2023 – 9 w tym: 8 bogatek i 1 sikora uboga,
  • 26 XII 2022 – 1 modraszka,
  • 25 I 2022 – 2 w tym: 1 modraszka i 1 czarnogłówka,

–  przy karmniku ul. Hacerska w Owczegłowach – 475 m:

  • 25 XI 2023 – 2 w tym: 1 bogatka i 1 sikora uboga,
  • 18.11.2023 – 3 bogatki,
  • 30 XII 2022 – 3 w tym: 2 bogatki i 1 czarnogłówka.

–  ptaki  zaobrączkowane jako pisklęta w budkach lęgowych na powierzchni “OWCZEGŁOWY” zlokalizowane w odległości 0,6 – 1,6 km:

  •  maju i czerwcu 2023 – 6 bogatek, w tym 2 z jednego lęgu,
  • w maju 2022 – 1 bogatka i 1 modraszka,
  • w maju 2021 – 2 bogatki.

–  ptaki  zaobrączkowane jako pisklęta w budkach lęgowych przy ul. Harcerskej zlokalizowane w odległości 475 m:

  •  maju 2023 – 1 modraszka,

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

CIEŚLE, UL. KRAŃCOWA 26 – 30.11.2023 R.

CIEŚLE, UL. KRAŃCOWA 26 – 30.11.2023 R.

Dalszy ciąg odłowów przy kanale melioracyjnym przebiegającym przez pola uprawne na obrzeżach osiedla budynków wielorodzinnych w Cieślach.  Prowadziliśmy je przy karmniku przez 1 poranek i 5 popołudni. Złapały się 84 ptaki z 7 gatunków, w tym 39 retrapów. Zdecydowanym dominantem były bogatki. U bogatki ptaki młode (w pierwszym kalendarzowym roku życia) stanowiły 85,1%, a dorosłe 14,9%. Jeśli chodzi o płeć, proporcje były następujące: samic było 53,7%, a samców 46,3%. Są to wciąż proporcje jakie występują w czasie wiosennego przelotu. Rzadkim gościem przy tym karmniku była pojedyncza czeczotka. Złapana sierpówka pochodziła z jakiegoś późnego lęgu, ponieważ była jeszcze w pierwszym upierzeniu – bez charakterystycznej dla tego gatunku półobroży, jaka występowała u wszystkich złapanych wcześniej ptaków. W tym roku odnotowaliśmy lub odebraliśmy kilka wiadomości o listopadowych lęgach sierpówek.

A teraz już pełna lista odłowu:

Jeśli chodzi o retrapy, to zostały zaobrączkowane w następujących lokalizacjach i terminach:

  • XI 2023 przy tym karmniku – 33 w tym: 31 bogatek,1 modraszka i 1 zięba,
  • X 2023 przy ujściu Małej Wełny (~800 m) – 3 w tym: 2 bogatki i 1 modraszka,
  • XI 2022 przy tym karmniku – modraszka.

Kolejne 2, to ptaki  zaobrączkowane przez nas jako pisklęta w budkach lęgowych:

  • bogatka zaobrączkowana 24.05.2023 na powierzchni “Olszyna” – odległość 1,4 km,
  • bogatka zaobrączkowana 24.05.2023 nad Rudką w Cieślach – odległość 1,3 km.

Jerzy Dąbrowski i Bronisława Peplińska

STUDZIENIEC-POLE – 26.11.2023 R.

STUDZIENIEC-POLE – 26.11.2023 R.

Jednodniowe (4 godziny od świtu) łapanie przy krzewach tarniny rosnących wzdłuż drogi, na obrzeżu pola ze ścierniskiem po słoneczniku. Pogoda jesienno-zimowa, tj. z temperaturą około 5 stopni poniżej zera, podmuchami wiatru.

Złapały się 72 ptaki z 7 gatunków, w tym 1 retrap. Zakrzewienia służą sikorom i mazurkom jako baza wypadowa na pole, na którym jest sporo nasion słonecznika.

Nad polem latało duże stado w skład którego wchodziły przede wszystkim szczygły i trochę dzwońców i innych ziarnojadów. Te ptaki jednak po zerwaniu się z ziemi, siadały na linii energetycznej biegnącej przez pole.

A to pełna lista z odłowu:

Nazwa polska  Nazwa łacińska  Liczba
Bogatka Parus major  29 + 1 retrap
Mazurek Passer montanus  22
Modraszka Cyanistes caeruleus  12
Zięba Fringilla coelebs  2
Czarnogłówka Poecile montanus  2
Sikora uboga Poecile palustris  2
Kos Turdus merula  2

Jedynym retrapem była bogatka zaobrączkowana 23.05.2023 r. w budce na powierzchni “Buczyna”Owczegłowach (odległość 2,75 km), jako jedno z ośmiu piskląt. Obecnie jest to pierwszoroczny samiec.

Jerzy Dąbrowski, Bronisława Peplińska

OWCZEGŁOWY-POLE – 25.11.2023 R.

OWCZEGŁOWY-POLE – 25.11.2023 R.

Jednodniowe łapanie na granicy pola porośniętego wysokim, zeschłymi chwastami i zadrzewionego rowu przecinającego pola. Pogoda typowo jesienno-zimowa, tj. z temperaturą około zera, podmuchami wiatru i od czasu do czasu popadującym śniegiem. Przez cały dzień złapały się 33 ptaki z 8 gatunków, w tym 1 retrap. Okazało się, że na polu żerowały nieliczne ptaki. Zdecydowanie więcej przelatywało wzdłuż zadrzewionych kanałów melioracyjnych. Do stawiania sieci w poprzek kanałów trzeba się jednak specjalnie przygotować, zwłaszcza że obecnie płynie w nich dość głęboka woda. Większość ptaków złapało się na pierwszej kontroli, ok. 9.30. Wśród odłowionych raniuszków były głównie białogłowe, ale był też jeden czarnobrewy i jeden mieszaniec. Wśród złapanych ptaków była pokrzywnica z dużym wrzodem u podstawy żuchwy. Często spotykamy przy karmnikach takie bogatki, ale to dla nas pierwszy przypadek u pokrzywnicy.

A to pełna lista z odłowu:

Nazwa polska  Nazwa łacińska  Liczba
Bogatka Parus major  9
Raniuszek Aegithalos caudatus  9
Modraszka Cyanistes caeruleus  1 + 1 retrap
Pokrzywnica Prunella modularis  3
Rudzik Erithacus rubecula  2
Pełzacz ogrodowy Certhia brachydactyla  1
Mazurek Passer montanus  1
Strzyżyk Troglodytes troglodytes  1

Jedynym retrapem była modraszka zaobrączkowana 23.05.2023 r. w budce przy ul. Harcerskiej w Owczegłowach (odległość 540 m), jako jedno z czternastu piskląt. Obecnie jest to pierwszoroczny samiec.

Jerzy Dąbrowski, Bronisława Peplińska i Bartosz Ziała